The Guardian- Nathalie Tocci
Donald Trump ka nisur një luftë tregtare në botë dhe Evropa, e konsideruar nga Uashingtoni si ndër “shkelësit më të këqij”, është një objektiv kryesor. Pasi goditi çelikun, aluminin dhe makinat evropiane, këtë javë Trump njoftoi tarifat 20% për pothuajse të gjitha importet e BE-së. Evropianët e kanë parë këtë të ndodhë për një kohë të gjatë. Shumë përpara rizgjedhjes së tij, zyrtarët në Bruksel po hartonin plane se si BE-ja mund t’i përgjigjej Trump 2.0 dhe një lufte të mundshme tregtare transatlantike.
Cilat mund të jenë pasojat politike në Evropë? Lajmi i mirë është se lufta tregtare e Trump i vendos forcat e së djathtës ekstreme miqësore me Trump në Evropë në një pozicion jashtëzakonisht të pakëndshëm. Është një gjë për të djathtën ekstreme evropiane të mbështesë Trumpin në parim, ose të mbështesë tiraninë e administratës mbi popujt që nuk i intereson, qofshin ata ukrainas, kanadezë, meksikanë apo palestinezë. Është krejt tjetër të mbrosh Trump dhe politikat e tij kur viktimat janë vendet që supozohet se përfaqësojnë këto parti të ekstremit të djathtë.
Udhëheqësit e ekstremit të djathtë në Evropë kanë adoptuar dy qasje. Më populistët mes tyre kanë mbetur po aq të ndyrë si kurrë më parë. Matteo Salvini, kreu i partisë Liga në Itali, pretendoi se tarifat e Trump përfaqësonin një “mundësi” për biznesin italian, pa specifikuar pse dhe si. Dhe nëse kjo mundësi nuk shfrytëzohet, me sa duket do të jetë për shkak të “gabimeve të rënda” të bëra nga Brukseli, siç deklaroi ministri i jashtëm hungarez, Péter Szijjártó. Shumica e liderëve të tjerë të ekstremit të djathtë, megjithatë, janë të vetëdijshëm se janë të mallkuar nëse flasin në favor të Trump dhe të mallkuar nëse nuk e bëjnë. Kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni, e cila e quajti vendimin “të gabuar” ndërsa argumentonte butësisht në favor të bisedimeve transatlantike (sikur ky të mos ishte pozicioni i Komisionit Evropian), është qartësisht i pakëndshëm.
Një tjetër avantazh politik i luftës tregtare transatlantike të Trump me Evropën është se ajo mund të forcojë unitetin. Ky efekt është shfaqur tashmë. Të ngjeshur mes luftës së Rusisë dhe tradhtisë së SHBA-së, evropianët kanë rizbuluar mbështetjen e tyre për BE-në. Eurobarometri i fundit zbuloi se 74% e evropianëve besojnë se anëtarësimi i vendit të tyre në BE është një gjë e mirë, shifra më e lartë në 42 vjet. Në mënyrë intuitive, qytetarët e kuptojnë se duke qëndruar së bashku BE-ja mund të mbrojë më mirë interesat e tyre. Dhe askund kjo nuk është më e vërtetë se sa në fushën e tregtisë, një kompetencë ekskluzive e BE-së. Kjo do të thotë se sindikata mund të zhvillojë dhe të vendosë një kundërstrategji koherente ndaj luftës tregtare të Trump që përfaqëson bllokun në tërësi, me ekonominë e tij të dytë më të madhe në botë dhe më shumë se 450 milionë qytetarë. Për sa i përket tregtisë dhe ekonomisë, SHBA mund ta dëmtojë shumë BE-në, por e kundërta është gjithashtu e vërtetë.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dha një vrojtim të përgjigjes së BE-së. Ndërsa vazhdon negociatat me Uashingtonin, duke qenë se shmangia e një lufte tregtare mbetet qëllimi kryesor, BE po përgatitet të hakmerret, të diversifikojë marrëdhëniet e saj tregtare dhe të thellojë tregun e përbashkët. António Costa, presidenti i Këshillit Evropian, gjithashtu në Uzbekistan, bëri thirrje për zbatimin e shpejtë të marrëveshjeve tregtare të nënshkruara së fundmi nga BE me Mercosur dhe Meksikën.
Hakmarrja ndaj SHBA-së mund të përfshijë tarifa sektoriale që mund të gradohen me kalimin e kohës. Më e rëndësishmja, BE-ja po shqyrton kundërmasat në shërbime, ku, ndryshe nga mallrat, SHBA gëzon një suficit vjetor prej më shumë se 100 miliardë euro (84 miliardë £) me BE-në. Kjo mund të përfshijë masa të tilla si pezullimi i të drejtave të pronësisë intelektuale dhe përjashtimi i kompanive amerikane nga tenderët evropianë të prokurimit publik.
Nëse përshkallëzimi i SHBA vazhdon, duke kërkuar për shembull që BE-ja të ulë TVSH-në e saj, të heqë taksat dixhitale ose të lirojë shërbimet dixhitale dhe aktet e tregjeve dixhitale, hakmarrja e BE-së mund të shkojë deri në aktivizimin e opsionit të saj “bërthamor” tregtar, i njohur si instrumenti kundër shtrëngimit. I zhvilluar kryesisht me Kinën në mendje, instrumenti tani mund të vendoset kundër SHBA-së nëse nuk arrihet një marrëveshje. Kjo do të kufizonte seriozisht aksesin e kompanive të shërbimeve amerikane në tregun e përbashkët të BE-së. Deri më tani, BE-ja i ka lënë vetes më shumë kohë, duke u përmbajtur të përgjigjet menjëherë pas mezeut tarifor të Trump për çelikun dhe aluminin. Vonesa synon të eksplorojë të gjitha opsionet për të arritur një marrëveshje të shpejtë dhe, mbi të gjitha, për të gjetur marrëveshje me shtetet anëtare (ose të paktën me shumicën e tyre), duke pasur parasysh se jo të gjitha vendet janë prekur në mënyrë të barabartë, me Gjermaninë, Irlandën dhe Italinë që do të humbasin më shumë nga një luftë tregtare me SHBA.
Këtu qëndron rreziku kryesor. Deri më tani, administrata Trump ka qenë gjithçka veçse delikate. Por pikërisht për shkak të ndikimit të diferencuar ekonomik të tarifave, një qasje më e sofistikuar dhe e rrezikshme e SHBA-së do të ishte ajo e mbjelljes së ndarjeve duke përdorur marrëdhëniet me qeveritë e ekstremit të djathtë në Evropë. Uashingtoni mund të përpiqet të tërheqë Romën, për shembull, ku qeveria miqësore me Trumpin e Melonit mund të joshet të thyejë unitetin e BE-së dhe të pranojë një marrëveshje të favorshme tregtare dypalëshe me SHBA-në. Në parim nuk mund ta bëjë këtë, duke qenë se tregtia është kompetencë e BE-së. Por parë nga Uashingtoni, shkelja e ligjit të BE-së (dhe BE-së në përgjithësi) është pikërisht çështja. Zëvendëspresidenti amerikan, JD Vance, pritet të vizitojë Italinë gjatë Pashkëve, gjë që e bën kërcënimin të dukshëm.
Thyerja e unitetit evropian mund të mos kufizohet vetëm në BE. Muajt e fundit kanë parë konvergjencë strategjike në rritje në të gjithë Kanalin, veçanërisht në Ukrainë. “Koalicioni i të vullnetit” përfshin Francën dhe Britaninë e Madhe në sediljen e shoferit, ndoshta së shpejti do t’u bashkohen Gjermania dhe Polonia. Kjo mund të hapë rrugën për një marrëveshje më të gjerë midis BE-së dhe Mbretërisë së Bashkuar. Lufta tregtare e Trump mund të vendosë çelësin e punës së këtij riorganizimi strategjik, i cili përfshin sigurinë, por edhe ekonominë. Deri më tani Uashingtoni nuk ka qenë mjaft i zgjuar për të ndjekur këtë rrugë. Por ne duhet të supozojmë se do, dhe të përgatitemi për të shmangur kurthin.