Disa nga emrat më të mëdhenj të Silicon Valley, që dikur qëndronin pranë presidentit Donald Trump gjatë inaugurimit të tij dhe dhuruan miliona për fushatën apo fondin e tij inaugurues, sot po përballen me humbje të mëdha financiare. Politikat ekonomike të Trump, veçanërisht ato lidhur me tarifat tregtare, kanë shkaktuar rënie të ndjeshme në vlerën e kompanive teknologjike dhe pasurinë personale të drejtuesve të tyre.
1. Humbje rekord në treg
Kompanitë Meta, Apple, Amazon, Tesla dhe Google të drejtuara nga figura si Mark Zuckerberg, Tim Cook, Jeff Bezos, Elon Musk dhe Sundar Pichai, kanë humbur së bashku afërsisht 1.8 trilionë dollarë në vlerë tregu që nga fillimi i vitit 2025. Edhe pse tregjet u rimëkëmbën lehtë pas vendimit të Trump për të pezulluar disa tarifa, dëmi financiar mbetet i konsiderueshëm.
Këta liderë kishin shpresuar për përfitime të mundshme si reduktim të rregulloreve apo presion më të ulët antitrust nga administrata Trump. Në anën tjetër, Trump e ka promovuar fuqishëm zhvillimin e teknologjisë amerikane, sidomos në fushën e inteligjencës artificiale.
Por, pasiguria rreth tarifave, veçanërisht atyre ndaj Kinës që janë rritur nga 104% në 125%, ka krijuar tronditje në sektorin e teknologjisë, i cili mbështetet thellësisht në zinxhirët e furnizimit në Azi. Edhe tarifat që prekin partnerët e tjerë tregtarë të SHBA mbeten një rrezik i madh.
2. Efekti zinxhir: nga tregu te konsumatori
Analistët paralajmërojnë se pasojat ekonomike të tarifave reciproke mund të reduktojnë fitimet e sektorit të teknologjisë deri në 25%, sipas një raporti të UBS. Nëse reklamuesit dhe konsumatorët fillojnë të kursejnë, ndikimi mund të thellohet më tej.
Dan Ives, analist i lartë në Wedbush Securities, e ka cilësuar situatën si një “Armagedon” për sektorin e teknologjisë:
“Peizazhi i investimeve në teknologji është më i vështiri që kam parë në 25 vite.”
3. Elon Musk në rënie të lirë
Elon Musk, i cili ka dhuruar mbi 290 milionë dollarë për fushatën e Trump dhe ka qenë i përfshirë në projekte qeveritare, ka parë pasurinë e tij të bjerë me 143 miliardë dollarë që nga janari. Rënia e aksioneve të Teslës me 28% dhe një humbje në vlerë tregu prej 376.6 miliardë dollarësh kanë fshirë përfitimet pas zgjedhjeve.
Musk ka paralajmëruar se tarifat mund të kenë ndikim “të ndjeshëm” tek Tesla, duke përkeqësuar sfidat që vijnë nga konkurrenca e shtuar dhe imazhi i tij gjithnjë e më i polarizuar.
4. Meta dhe ndryshimet pro-Trump
Meta ishte ndër të parat që dhuroi 1 milion dollarë për fondin inaugurues të Trumpit. Mark Zuckerberg është takuar shpesh me presidentin për të diskutuar politika, ndërsa kompania ka bërë ndryshime të konsiderueshme, si reduktimi i ekipeve të kontrollit të fakteve dhe emërimi i aleatit të Trump, Dana White, në bordin drejtues.
Që nga janari, pasuria neto e Zuckerberg ka rënë me 26.5 miliardë dollarë, ndërsa vlera e Metës ka humbur 35.8 miliardë për shkak të rënies së lehtë në bursë.
5. Jeff Bezos dhe qëndrimi neutral i Washington Post
Amazon, gjithashtu, dhuroi 1 milion dollarë për fondin inaugurues të Trump, ndërsa Bezos e përshëndeti fitoren si një “rikthim të jashtëzakonshëm politik.” Washington Post, nën pronësinë e tij, nuk mbështeti asnjë kandidat në zgjedhjet e 2024.
Pasuria neto e Bezos është tkurrur me 47.2 miliardë dollarë, ndërsa aksionet e Amazon kanë rënë me 13%, duke ulur vlerën e kompanisë me 316.8 miliardë dollarë.
6. Apple dhe investimi që i dha kredite Trumpit
Tim Cook i Apple u takua me Trump pas zgjedhjeve dhe dhuroi 1 milion dollarë për komitetin inaugurues. Kompania njoftoi një investim prej 500 miliardë dollarësh në SHBA, gjë që Trump e cilësoi si shenjë “besimi në drejtimin që po marrim.”
Megjithatë, Apple është një nga kompanitë që do të goditet më shumë nga tarifat për shkak të prodhimit në tregjet e huaja si Kina, Vietnami dhe India. Aksionet e saj kanë rënë me 18.5%, ndërsa vlera tregtare është ulur me 684 miliardë dollarë.
7. Google dhe ndikimi i heshtur
Google, nën drejtimin e Sundar Pichai, dhuroi gjithashtu 1 milion dollarë për fondin inaugurues të Trump dhe e transmetoi ceremoninë live në YouTube. Pichai ishte ndër drejtuesit që e vizitoi Mar-a-Lago pas zgjedhjeve.
Megjithatë, aksionet e Google kanë rënë me 16.2%, duke shkaktuar një rënie prej 386.7 miliardëdollarësh në vlerën e kompanisë.
8. Asnjë subsektor nuk shpëton
Në një analizë të fundit nga Moody’s Ratings thuhet:
“Edhe pse është e vështirë të vlerësohen efektet e sakta, besojmë se asnjë nënsektor teknologjik nuk do të shpëtojë pa u prekur.”
Në përpjekjen për të fituar terren në Shtëpinë e Bardhë, liderët e teknologjisë mund të kenë rrezikuar më shumë sesa fituan. Ndërkohë që tregjet vazhdojnë të luhaten dhe tarifat riformulojnë ekonominë globale, Silicon Valley do të duhet të lundrojë në një realitet të ri, ku politika dhe teknologjia nuk janë më aleate të sigurta.