Ralph Schoellhammer për Brussels Signal
Nuk është krejtësisht pa ironi që “Projekti më i suksesshëm i paqes në historinë e njerëzimit” po planifikon aktualisht programin më ambicioz të armatimit të kontinentit që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Ruajtja e suksesshme e paqes nuk ishte aq shumë për shkak të mençurisë së liderëve evropianë, por sepse njerëzit e Evropës ishin të rraskapitur pas dy luftërave botërore dhe me gëzim u shtynë për integrim ekonomik dhe politik nën mbrojtjen e Uashingtonit. Mos më keqkuptoni, nuk u futa kurrë në radhët e atyre që ankoheshin për vasalizimin e Evropës dhe gjendjen e saj si protektorat i Shteteve të Bashkuara. Termi “vasal” duket se tregon se evropianët janë skllevër për zotërinjtë e tyre amerikanë, por në të vërtetë është saktësisht e kundërta: mesatarisht amerikani merr 14 ditë pushime në vit, krahasuar me 24 në BE.
Dhe kjo është vetëm maja e ajsbergut. Në Austri, për shembull, ju keni të drejtë për pesë javë pushime me pagesë, përveç 13 festave publike (gjithashtu me pagesë) dhe – që tingëllon pothuajse e pabesueshme – punëdhënësit duhet të paguajnë 14 paga çdo vit (të ashtuquajturat paratë e pushimeve dhe të Krishtlindjeve). Sa herë që ua them këtë miqve amerikanë, ata më akuzojnë se i shpik gjërat dhe më duhet ta pranoj ndonjëherë që e kam të vështirë ta besoj vetë. Epo, derisa të kontrolloj llogarinë time bankare gjatë një pushimi trejavor në Itali, të paguar plotësisht nga punëdhënësi im.
Mjerisht, komoditeteve të të qenit “vasal” po i vjen fundi. Evropa do të detyrohet të kujdeset për mbrojtjen e saj dhe pavarësisht premtimeve të politikanëve drejtues për të kundërtën, kjo do të dëmtojë shtetin e mirëqenies. Nuk është për t’u habitur që rezistenca tashmë po formohet: në një votim të ngushtë (73 kundër 71) parlamenti holandez ka hedhur poshtë planin e BE-së për “Riarmatosjen e Evropës”. Argumenti që Holanda po bën është bindës. Marrja e borxhit të ri masiv në vlerën 800 miliardë euro për qëllime të mbrojtjes do të krijojë stimuj për të ricaktuar të gjitha llojet e gjërave si të nevojshme për “mbrojtje”. Propozimi i BE-së është një bashkim borxhi nga dera e pasme dhe Amsterdami nuk u beson partnerëve të tij. Tundimi për të abuzuar me bërjen e borxheve për të mbështetur programet e mbingarkuar të mirëqenies mund të jetë shumë për t’u rezistuar për shtete si Franca, Italia ose Gjermania. Në Berlin, në fakt, rezistenca kundër shpenzimeve të reja është aq e ashpër sa zoti Merz po provon të gjitha llojet e mashtrimeve për të detyruar legjislativin të miratojë marrjen e më shumë borxheve.
Ai po përpiqet të mbledhë parlamentin e vjetër (të zgjedhur në vitin 2021) në një seancë të posaçme për të miratuar spërkatën e tij të propozuar të shpenzimeve në shumën prej 500 miliardë euro. Ai e di se parlamenti i ri i bazuar në zgjedhjet e 23 shkurtit nuk do të votonte për pezullimin e të ashtuquajturit borxh-bmereak që është parashikuar në kushtetutën gjermane. Nëse kjo është edhe ligjërisht e mundur do të vendoset nga Gjykata Kushtetuese gjermane në Karlsruhe në ditët në vijim, pasi partitë opozitare po e padisin këtë përpjekje si antikushtetuese.
Megjithatë, ajo që është edhe më e egër është se zoti Merz jo vetëm që po përpiqet të përdorë një parlament të çalë për të shtyrë disa nga ndryshimet më të gjera në kushtetutën gjermane të pas Luftës së Dytë Botërore, por ai e bën këtë duke thyer në mënyrë eksplicite premtimet e fushatës nga vetëm disa javë më parë. Programi i partisë i CDU-së i lëshuar në janar 2025 thotë në mënyrë eksplicite se nuk do të ketë ndërhyrje në frenimin e borxhit. Në faqen 14 shpjegon politikën e supozuar të kujdesshme financiare të CDU-së që varet nga treshja e respektimit të frenimit të borxhit kushtetues, zbatimit të lehtësimit të taksave dhe kryerjes së investimeve të nevojshme. Sipas programit, frena e borxhit ndihmon në parandalimin e shndërrimit të borxheve të sotme në rritje të taksave të nesërme, duke siguruar që Gjermania të mbetet një shtyllë e stabilitetit në eurozonë.
Tani, as një muaj pas zgjedhjeve, programi nuk ia vlen më letrën ku është shkruar. Akoma më pak befasuese, të gjitha ato shpenzime për “mbrojtje” dhe “infrastrukturë” do të përmbajnë edhe një herë të gjitha llojet e mashtruesve të gjelbër për “mbrojtjen e klimës”. Merz ka nevojë për votat e të Gjelbërve dhe ata kanë vendosur të nxjerrin një çmim sa më të lartë që të jetë e mundur, duke iu shmangur propozimeve të tij dhe duke kërkuar më shumë para për projektet e tyre të kafshëve shtëpiake. Siç qëndrojnë gjërat aktualisht, ka shumë të ngjarë që ai të respektojë . Edhe pse dikush mund të ketë njëfarë simpatie për të Gjelbërit që po shtynin për një dobësim të ndarjes së borxhit, vetëm për t’u kundërshtuar nga CDU e cila më pas vazhdoi të provonte të njëjtën gjë pas zgjedhjeve.
Është e lehtë të parashikohet se për të marrë miratimin e 500 miliardë eurove, paratë përfundimisht do të duhet të shpërndahen midis interesave të ndryshme partiake, duke përfshirë financimin e mëtejshëm për politikat klimatike që tashmë i kanë bërë dëm të konsiderueshëm ekonomisë gjermane. Besueshmëria e propozimit të zotit Merz së shpejti do të përballet me një sfidë nga lobi gjerman i inxhinierisë bërthamore, i cili pohon se deri në gjashtë termocentrale bërthamore mund të kthehen shpejt në internet. Energjia e besueshme dhe e përballueshme konsiderohet thelbësore për ruajtjen e një industrie të qëndrueshme të armëve, kështu që çdo propozim serioz nuk mund të fokusohet në panelet diellore dhe turbinat e erës, por duhet të përfshijë bërthamën.
Mjerisht, qeveria e ardhshme e “konservatorëve” dhe socialdemokratëve ka rënë dakord që Gjermania të braktisë ndarjen dhe të fokusohet në shkrirje. Pra, në vend që të përdorë një teknologji që i ka rezistuar kohës (ndarja bërthamore), Gjermania po vë bast mbi një teknologji që nuk e ka lënë as fazën eksperimentale. E gjithë kjo është një shaka dhe tregon se nuk ka dëshirë për korrigjim serioz të kursit por vetëm vazhdimësi e politikave të dështuara me partnerë të rinj.
Është e dyshimtë se gjërat do të shkojnë ndryshe në vendet e tjera evropiane. Gatishmëria e elektoratit për të hequr dorë nga standardet e jetesës me të cilat janë mësuar do të ketë kufij, kështu që të gjitha shpenzimet e propozuara për mbrojtjen me shumë gjasa do të gjejnë rrugën drejt shtetit të mirëqenies.