Rregullat e reja të migracionit në Evropë u përballën me vështirësi që në fillim të martën, pasi vendet anëtare u ndanë përsa i përket përgjegjësisë që secila duhet të marrë përsipër.
Ministrat e migracionit dhe punëve të brendshme u mblodhën në Luksemburg për të diskutuar detajet teknike të një propozimi të ri mbi të ashtuquajturat “qendra kthimi” dhe kompetencat për dëbime ndërkufitare. Por në prapaskenë, debati kryesor ishte politik: kush ka kapacitetin për të pranuar më shumë azilkërkues?
Komisioni Evropian pritej të publikonte të mërkurën një listë të vendeve që po përballen me vështirësi në menaxhimin e migracionit dhe ndihmën që ato duhet të marrin, por kjo është shtyrë.
Sipas ligjit të ri të BE-së për azilin dhe migracionin, miratuar në vitin 2023 dhe që duhet të hyjë në fuqi deri në qershor të vitit të ardhshëm, Komisioni do të përcaktojë cilat shtete janë nën “presion migrator”. Qeveritë e tjera mund të zgjedhin mes dy opsioneve: të pranojnë migrantë nga ato vende, ose të ofrojnë ndihmë përmes fondeve dhe stafit.
Megjithatë, duket se shumica e vendeve janë shumë më të gatshme të japin para sesa të hapin kufijtë.
Ministrja belge e Migracionit, Anneleen Van Bossuyt, tha në margjinat e takimit se Belgjika do të japë kontribute financiare, pasi sistemi i saj për pranimin e azilkërkuesve është tashmë “i mbushur”. Ndërkohë, Ministrja e Brendshme e Finlandës, Mari Rantanen nga partia e djathtë ekstreme “Partia e Finlandezëve”, deklaroi se vendi i saj “natyrisht” nuk do të pranojë migrantë nga vendet e tjera të BE-së.
Politika zyrtare në Holandë është që të kontribuojë financiarisht, në vend që të pranojë njerëz. Ministri suedez i Migracionit, Johan Forssell, dha një sinjal të qartë se vendi i tij nuk dëshiron të pranojë më migrantë, duke theksuar se Suedia ka pranuar “shumë” azilkërkues gjatë dekadës së fundit.
Deklarata të tilla paralajmërojnë një problem të qartë: të gjitha vendet do të jenë të gatshme të paguajnë, por jo të pranojnë migrantë. Në këtë rast, mund të aktivizohet një sistem i ndërlikuar “kompensimesh”, ku vendet do të merren me shqyrtimin e kërkesave për azil në emër të vendeve të mbingarkuara, pa i zhvendosur fizikisht azilkërkuesit.
Reputacioni i Italisë dhe Greqisë — të cilat ka shumë të ngjarë të shpallen si përfitueset kryesore të kësaj ndihme — nuk e përmirëson situatën. Vitin e kaluar, këto dy vende trajtuan vetëm një përqindje shumë të vogël të rasteve të migracionit që u takonin sipas rregullave të Dublinit, të cilat përcaktojnë se cili vend duhet të shqyrtojë kërkesën për azil (zakonisht vendi i parë i hyrjes në BE).
Po ashtu, qeveritë nuk arritën të bien dakord për një sistem të detyrueshëm të njohjes së vendimeve për azil të marra nga vendet e tjera të BE-së, tha ministri danez i Migracionit, Rasmus Stoklund, i cili aktualisht kryeson diskutimet në Luksemburg. Danimarka propozoi një ndryshim në projektin fillestar të Komisionit, por shtetet anëtare mbeten “shumë të ndara”, shtoi ai.
Komisioneri i BE-së për Migracionin, Magnus Brunner, tha se ka “shumë bashkëpunim” dhe vullnet mes vendeve për të reformuar sistemin. Ai shtoi se “koha është thelbësore” — një deklaratë që nuk çudit në kushtet kur udhëheqësit e BE-së bënë thirrje vitin e kaluar për “veprim të vendosur” në lidhje me dëbimet, ndërkohë që afati i qershorit po afron.
Dështimi do të kishte pasoja të rënda politike për qendrën politike të BE-së.
Një situatë ku vendet anëtare refuzojnë të zbatojnë rregullat që vetë kanë miratuar në marrëveshjen kryesore të BE-së për migracionin do të “minonte në mënyrë thelbësore besueshmërinë e sistemit të përbashkët evropian për azilin”, tha Alberto-Horst Neidhardt, analist i lartë në Qendrën për Politikat Evropiane.
“Nëse ndodh kjo, rezultati i menjëhershëm do të ishte rikthimi i kontrolleve kufitare brenda zonës Shengen, do të kishte kthime të detyruara sistematike në kufijtë e jashtëm… dhe pasojat sistemike do të kërcënonin seriozisht Bashkimin. Gjithashtu, kjo do të shkaktonte një spiralë politike, pasi e djathta ekstreme do ta përdorte situatën për të justifikuar pozicionet e saj,” shtoi Neidhardt.
Ky është një skenar i skajshëm, por situata politike sot është shumë e ndryshme nga ajo e vitit 2015, kur BE-ja përjetoi krizën e fundit të migracionit. “Qeveritë kombëtare janë sot shumë më të përqendruara në interesat e tyre.”/Politico.com