Komisioni Europian ka publikuar raportin vjetor mbi Shqipërinë, i cili do të prezantohet nga Komisioni për Parlamentin Evropian, Këshillin, Komitetin Ekonomik dhe Social Evropian dhe Komitetin e Rajoneve.
Në këtë raport evidentohen disa problematika në Shqipëri, ku theksohen problemet në Parlament, të ndikuara nga përçarja në Partinë Demokratike, si partia më e madhe opozitare në vend. Gjithashtu në raport kritikohet edhe puna e Kuvendit, që nuk ka qenë i aftë të mbikëqyrë sa duhet punën e qeverisë.
Kjo kritikë vjen pasi Kuvendi është bërë “vegël” e Partisë Socialiste, duke miratuar çdo ligj të mazhorancës dhe duke hedhur poshtë çdo iniciativë të opozitës, ndërkohë që nuk lejon as Komisionet Hetimore për të hetuar mbi shkeljet e ligjit nga ana e qeverisë apo deputetëve.
“Skena politike vazhdoi të karakterizohej nga polarizimi politik, në sfondin e përçarjeve të thella të vazhdueshme brenda partisë më të madhe opozitare. Mbikëqyrja parlamentare e ekzekutivit mbeti e kufizuar”, thuhet në raport.
Raporti përmend edhe skandalin me vjedhjen e fondeve të IPARD, ku fondet europiane për fermerët shqiptarë iu dhanë miqve të qeverisë për të ndërtuar vila luksoze, çfarë bëri që BE të ndalojë fondet për Shqipërinë. Komisioni Europian kërkon nga Shqipëria që të jetë më bashkëpunuese për hetimin e kësaj çështje, çfarë mund të sillte edhe dënime për ish-ministren Frida Krifca apo për agjencinë e Ilir Beqajt që mbikqyrte këto fonde.
“Shqipëria duhet të përmirësojë bashkëpunimin e saj me Komisionin Evropian për hetimet. Në vitin 2022, raportoi 71 raste të parregullsive dhe mashtrimeve të dyshuara në programet IPA dhe IPARD. Megjithëse bashkëpunimi për hetimet është përmirësuar, Shqipëria duhet të shtojë përpjekjet e saj në zhvillimin e një historie solide në bashkëpunimin në hetime, duke ofruar, ndër të tjera, asistencë efektive operacionale për hetuesit nga Zyra Evropiane Kundër Mashtrimit (OLAF) në mënyrë që ata të mund të delegojnë plotësisht detyra e tyre në kryerjen e një kontrolli në vend në përputhje me Rregulloren (BE, Euratom) Nr 883/2013 dhe Rregulloren (KE, Euratom) Nr 2185/1996”, thuhet në raport.
Komisioni Europian vlerëson punën e SPAK, por thekson rëndësinë e e forcimit të mëtejshme të kapaciteteve të Prokurorisë së Posaçme, siç është kërkuar edhe në rekomandimet e vitit 2022, por që janë zbatuar vetëm pjesërisht.
KE konstaton se rekomandimet e vitit 2022 janë zbatuar vetëm pjesërisht, kështu që ato mbeten të vlefshme: të forcojë hetimin, ndjekjen penale, gjykimin dhe dënimin përfundimtar të rasteve të korrupsionit, veçanërisht në nivel të lartë, dhe të rrisë sekuestrimin dhe konfiskimin ose rikuperimin e aseteve kriminale që rezultojnë nga veprat e lidhura me korrupsionin:
-të forcojë më tej kapacitetet e SPAK, për të pasqyruar plotësisht nevojat e saj operacionale, duke përfshirë rritjen e burimeve njerëzore, sigurimin e pajisjeve të specializuara dhe miratimin e një strategjie që i jep përparësi rasteve si një mënyrë për të trajtuar numrin e rasteve të mbetura në rritje vazhdimisht:
– të miratojë një strategji të re kundër korrupsionit për të frenuar në mënyrë efektive korrupsionin, duke përfshirë plane veprimi dhe tregues të dedikuar për sektorët më të cenueshëm ndaj korrupsionit, dhe të adresojë në mënyrë efektive rekomandimet e Grupit të Shteteve kundër Korrupsionit të Këshillit të Evropës (GRECO).