Pse centrali më i madh i erës në Evropë rrezikon kolapsin financiar?

Markbygden Ett i Suedisë, centrali më i madh i erës në Evropë ka humbur më shumë se 322 milionë euro që nga fillimi i tij dhe midis 2017 dhe 2023, marzhi i humbjes ishte minus 193 për qind.

 Kjo është raportuar  nga gazeta suedeze e lajmeve Affärs Världen .

Objekti i Markbygd Ett në pronësi kineze është përballur me probleme financiare për disa vite dhe ka aplikuar për ristrukturimin e borxhit në vjeshtën e vitit 2023.

Ristrukturimi, është një procedurë në Suedi, që lejon kompanitë që përballen me vështirësi financiare të ristrukturojnë borxhet dhe operacionet e tyre nën mbikëqyrjen e gjykatës për të shmangur falimentimin dhe për të vazhduar punën.

Përpjekje të tilla financohen kryesisht nga taksapaguesit evropianë. Banka Evropiane e Investimeve (EIB) i dha hua 174 milionë euro firmës suedeze të fermave të erës, duke e bërë atë huadhënësin më të madh të kompanisë.

Kjo kredi garantohet nga Fondi Evropian për Investime Strategjike (EFSI) dhe në vazhdimësi nga buxheti i Bashkimit Evropian.

Historikisht, Banka Evropiane e Investimeve është përqendruar në financimin e projekteve të përbashkëta të infrastrukturës evropiane me rrezik të ulët. Megjithatë, vitet e fundit, ajo ka ndryshuar ndjeshëm strategjinë e saj.

Si pjesë e Marrëveshjes së Gjelbër të BE-së, Bankae Investimeveështë zotuar të investojë të paktën një trilion euro në projektet e klimës dhe qëndrueshmërisë midis 2021 dhe 2030, siç është zotuar në  Udhërrëfyesin e saj të Bankës Klimatike.

Grupi EIB nënshkroi një financim të ri prej 88 miliardë eurosh në vitin 2023.

Deri në vitin 2025, huadhënësi synon të ndajë më shumë se 50 për qind të portofolit të tij të huadhënies për iniciativat për klimën dhe qëndrueshmërinë që mbështesin qëllimin e Marrëveshjes së Parisit për të kufizuar ngrohjen globale në 1.5 gradë Celsius.

Mediat suedeze raportoi më parë se gjashtë fermat e erës në pronësi të Grupit të Përgjithshëm të Energjisë Bërthamore të Kinës (CGN) në Suedi kanë borxhe që arrijnë në 1.3 miliardë euro, pas vetëm disa vitesh në funksionim.

Menaxhmenti i Markbygd Ett përmendi Marrëveshjet e pafavorshme të Blerjes së Energjisë (PPA) si shkakun kryesor të humbjeve.

APP-të janë kontrata afatgjata ndërmjet prodhuesve të energjisë elektrike, domethenë shitësve dhe blerësve të energjisë elektrike, që zakonisht zgjasin 10-20 vjet.

Ato shërbejnë për të ofruar siguri financiare për zhvilluesit dhe investitorët e projekteve.

“Çmimet shkojnë nga të qenit shumë të larta nganjëherë në ato jashtëzakonisht të ulëta ndonjëherë. Çmimet negative janë bërë gjithnjë e më të zakonshme në vitin 2023,” tha kompania e energjisë së erës.

“Vëmendja i është tërhequr gjithashtu një korrelacioni më të lartë midis erërave të forta dhe çmimeve të ulëta të tregut, që nga ana tjetër do të thotë se çmimet janë përgjithësisht më të ulëta gjatë orëve kur energjia e erës prodhon më shumë energji elektrike. Kjo ndikon në rrjedhat e të ardhurave të kompanisë në një kuptim negativ.”

Sipas raportit vjetor të vitit 2023, i publikuar më herët në korrik, Markbygd Ett bëri  të ditur një humbje prej 157 milionë eurosh, kryesisht e nxitur nga detyrimi për të blerë energji elektrike zëvendësuese në treg për të përmbushur angazhimin e saj ndaj firmës norvegjeze të energjisë Hydro në momentet kur turbinat e tyre nuk prodhojnë energji të mjaftueshme.

Anasjelltas, herë pas here ajo duhej të shiste energjinë e prodhuar nga era me çmime të ulëta, duke mbajtur të ardhurat të ulëta.

Markbygden Ett, e cila është 75 për qind në pronësi të kinezëve, ka 179 turbina me erë dhe ka qenë prej kohësh një “flamurtar” i energjisë suedeze të erës. Firma zotëron gjithsej 390 turbina me erë në Suedi, në shtatë objekte të ndryshme.

Pronari i saj me shumicë, CGN China, është futur në listën e zezë në Shtetet e Bashkuara pas akuzave për spiunazh bërthamor.

Pavarësisht pengesave të konsiderueshme financiare në botën e energjisë së erës, kompania suedeze shtetërore e energjisë “Vattenfall” ka thënë se dëshiron të zgjerojë portofolin e saj. Kompania po planifikon të ndërtojë një fermë të re me erë, të quajtur Storlandet, ngjitur me objektin ekzistues Markbygden. Ky projekt pritet të jetë dyfishi i madhësisë së paraardhësit të tij.

Ai do të ketë 373 turbina me erë me një lartësi prej 295 metrash dhe do të gjenerojë 2600 MW. Do të ndërtohet në Gällivare, Norbotten, Suedi, mbi Rrethin Arktik.

Pavarësisht fitimit të kufizuar, më shumë se dy të tretat e investimeve të Vattenfall janë bërë në sektorin e erës dhe diellit.

Rentabiliteti i përgjithshëm për Vattenfall ka përfituar gjithashtu nga subvencionet për energjinë e erës në det të hapur në Gjermani.