Karl Pfefferkorn- Brussels-signal
Është folur shumë për marrëveshjen e pabarabartë që Ursula von der Leyen arriti me Donald Trump, e cila, ndër të tjera, shkëmbeu zero tarifa për mallrat amerikane për një taksë prej 15% mbi eksportet e BE-së në SHBA. Ajo dhe Komisioneri i saj për Tregtinë, Maroš Šefčovič, pohojnë se kjo është marrëveshja më e mirë e mundshme në rrethana të vështira, që do të thotë me sa duket në tryezën e negociatave me një president amerikan të ashpër dhe egoist. Kjo është qartë një botë e re për udhëheqësit e BE-së.
Një Amerikë që dikur ishte e kënaqur të pasuronte Evropën duke thithur eksportet e saj pa pengesa të dukshme, tani përballet me një President të vendosur për të korrigjuar çekuilibrat tregtarë dhe për ta bërë Evropën të paguajë për mbulesën amerikane të sigurisë.
Siç thekson Anthony Constantini në këto faqe, BE-ja nuk është e pajisur mirë për të negociuar ballë për ballë me shtetet kombëtare aktuale të kryesuara nga drejtues të fuqishëm. Një bllok tregtar i çuditshëm, kuazi-federal, nuk mund t’i lidhë interesat e tij tregtare me nevojat e tij të sigurisë, sepse siguria mbetet domeni i ruajtur me xhelozi i shteteve të saj anëtare. Kjo strukturë e rrënuar mund të lulëzonte si një shtesë e NATO-s gjatë Luftës së Ftohtë, por nuk ka arritur të evoluojë për t’u përballur me sfidat e paraqitura nga fundi i Paqes së Gjatë Evropiane në vitin 2014.
Eurozona mbetet e pambështetur nga autoriteti tatimor mbi ekonominë e eurozonës prej 16 trilionë eurosh. Kufiri i përbashkët i Shengenit zhduket në kujtesë të këndshme ndërsa shtetet anëtare rinovojnë kontrollet e tyre kufitare emergjente. Bankat e BE-së mbështeten vetëm në sigurimin e depozitave kombëtare, i cili është i përshtatshëm në Gjermani ose Holandë, por fton katastrofë ekonomike në Itali. Dhe sigurisht, një politikë e vërtetë e përbashkët e jashtme dhe e sigurisë është një aspiratë e largët që nuk i afrohet as fjalimeve të Kaja Kallas.
BE-ja mund të kërkojë që bota t’i trajtojë ambasadorët e saj si përfaqësues të një shteti sovran, por është e qartë se presidentët Trump, Xi dhe Putin nuk e konsiderojnë atë si të tillë në asnjë kuptim praktik. Përtej mangësive të saj strukturore, BE-ja vuan si nga një botëkuptim i vjetëruar, ashtu edhe nga lloji i udhëheqësve të promovuar për ta çuar atë përpara. Në një botë të qeverisur nga institucione ndërkombëtare që i nënshtrojnë fuqitë tradicionale të kombeve nën rregullat dhe rregulloret e tyre, BE-ja do të lulëzonte. Udhëheqësit e saj janë të aftë të zbutin dallimet e thella me kompromise të vështira dhe të hedhin çështje të vështira thellë në barin e gjatë për vite me radhë. Të dyja aftësitë i shërbejnë kompetencës thelbësore të institucioneve ndërkombëtare: Jo zgjidhjen e mosmarrëveshjeve me ndonjë përfundim, por krijimin e nevojës për takime të ardhshme, idealisht në klasën më të mirë të kryeqyteteve kombëtare.
Megjithatë, kjo botë e re që po lind nuk është një vend i përshtatshëm për institucionet ndërkombëtare. Organizata Botërore e Tregtisë është shuar, Marrëveshja e Parisit është pak më shumë se një vend diskutimi për krerët e OJQ-ve që udhëtojnë me avionë, dhe Kombet e Bashkuara janë si gjithmonë të paafta për t’i dhënë fund çdo konflikti ushtarak. Ai përbindësh i vjetër, shteti komb, është rikthyer me zhurmë dhe ka lënë mënjanë shërbimet fisnike të elitave post-kombëtare. Trump, Putin dhe Xi mbrojnë dhe ndjekin interesat e tyre kombëtare me një energji të pamëshirshme të mbështetur kryesisht nga zgjedhësit e tyre. Sado që Evropa e urren Presidentin Amerikan, duhet të jetë mirënjohëse që ai e kufizon konkurrencën e tij me BE-në në tregti dhe jo në instrumentet më të drejtpërdrejta të shtrëngimit që kanë duruar së fundmi mullahët në Teheran.
Një organizatë e bazuar në premtimin e institucionalizmit liberal zbulohet si Bambi në pyllin e errët, sapo këto institucione të humbasin aftësinë e tyre për të qeverisur punët e shteteve sovrane. Kësaj dobësie i shtohen edhe udhëheqësit e promovuar për të udhëhequr BE-në. Ursula von der Leyen ishte një foshnjë nepo e Brukselit dhe një ministre mediokre e mbrojtjes përpara se të ngrihej në krye të Komisionit, kryesisht bazuar në aftësinë e saj për të magjepsur Emmanuel Macronin me një frëngjisht të rrjedhshëm. Ndoshta një përmirësim nga monogloti Donald Tusk, por një CV që nuk përmbush nevojën për t’u marrë në mënyrë të barabartë me presidentët e shteteve aktuale. Vladimir Putin është një shtazarak krenar çekist, i shkolluar në artet e mashtrimit dhe dhunës. Xi Jinping u ngrit në botën e Game of Thrones, që është udhëheqja e lartë e Partisë Komuniste Kineze. Donald Trump pati sukses në botën e pamëshirshme të zhvillimit të pasurive të patundshme në Manhattan, e cila i ngjan luftës mafioze pa mbulesat e betonit.
Putini bëri llogaritje të gabuara mbi nevojën e Evropës për gazin rus, por deindustrializimi i kontinentit vazhdon me shpejtësi në mungesë të alternativave të energjisë me çmime të ulëta. LNG-ja amerikane dhe e Katarit mund të kërkojnë çmime më të larta duke i kthyer anijet cisterna në mes të oqeanit dhe nuk do t’i sigurojnë kurrë industrisë evropiane lëndët djegëse fosile të lira që sapo të transportohen me siguri nga Siberia. Xi dhe Trump e shohin varësinë e Evropës dhe veçanërisht të Gjermanisë nga tregjet e tyre dhe i hedhin poshtë kërkesat e tyre për trajtim të barabartë në përputhje me rrethanat. Xi është i vendosur ta përmbytë BE-në me prodhimin e tepërt të industrisë kineze dhe, bazuar në rezultatin e samitit të javës së kaluar në Pekin, nuk ka shumë për t’u frikësuar nga hakmarrja e BE-së. Tridhjetë uzina Volksëagen në Kinë dhe një monopol pothuajse i plotë mbi mineralet e rralla përbëjnë pengje të dobishme për të siguruar akomodimin e BE-së.
Një botë e qeverisur nga institucione ndërkombëtare, e drejtuar nga elita të përkushtuara ndaj post-nacionalizmit, mund të dukej e besueshme tridhjetë vjet më parë, por tani është pak më shumë se një fantazi e zhdukur e zhytur në flluskën e Brukselit dhe në grupet e ekspertëve të Uashingtonit. Nëse BE-ja nuk mund të përshtatet, qoftë duke pretenduar sovranitet të vërtetë nga anëtarët e saj përbërës, ose duke ua kthyer atë atyre dhe duke u rikthyer në një treg të përbashkët të dobishëm dhe të qëndrueshëm, poshtërimet e përjetuara nga Presidenti i Komisionit të saj në javët e fundit do të bëhen rregull dhe jo një përjashtim i dhimbshëm.