Ditari historik, kur Avni Rustemi vriste Esad Pashën

Si sot, më 20 Qershor 1920, në Paris, Avni Rustemi ekzekutoi Esad Pashë Toptanin.

Ngjarja mori vëmendje të madhe ndërkombëtare ndërsa pati një ndikim të madh në politikën shqiptare të atyre viteve.

Hulumtimet e fundit tregojnë se Avni Rustemi u pagua me fonde publike të qeverisë të dalë nga Kongresi i Lushnjës për të udhëtuar në Paris. Pas vrasjes, ai u arrestua nga autoritetet franceze por nuk u dënua.

Rustemi u kthye më pas në Shqipëri dhe nisi një aktivitet të gjerë politik, me shoqërinë “Bashkimi”, e cila cilësohej mjaft e ashpër në qendrime por edhe në veprime.

Një anëtar i kësaj organizate, 17 vjeçari Beqir Valteri qëlloi me armë në hyrje të Parlamentit, kryeministrin Ahmet Zogu i cili shpëtoi me dy plagë plumbash në trup. Një muaj më pas, Avni Rustemi u vra nga një ish mbështetës i Esad Pashës duke krijuar një rebelim politik që çoi në rrezimin e qeverisë së kohës dhe ardhjen e Fan Nolit në krye të qeverisë në Qershor 1924.