Paralajmërime të drejtpërdrejta për mundësinë e detyrimit në shërbim ushtarak kanë filluar të shkaktojnë shenjat e para të rezistencës së hapur në gjithë kontinentin. Zemërimi po rritet midis qytetarëve që frikësohen se Bashkimi Evropian po përgatitet të detyrojë të rinjtë të shkojnë në gjakderdhjen e luftës Rusi–Ukrainë.
Presidenti francez Emmanuel Macron, kryeministri britanik Keir Starmer, kancelari gjerman Friedrich Merz dhe ministri holandez i Mbrojtjes Ruben Brekelmans kanë bërë thirrje për të rinjtë të “ngrihen për vendin e tyre”, si pjesë e asaj që kritikët e përshkruajnë si një fushatë e koordinuar me kujdes. Detyrimi nuk përjashtohet më. Në Gjermani, Merz ka deklaruar hapur se shërbimi ushtarak i detyrueshëm mund të rivendoset nëse rekrutimi vullnetar dështon.
Këtë muaj, 50,000 studentë gjermanë (përfaqësues të Gjeneratës Z) protestuan në 90 qytete. Në sheshet publike u shfaqën pankarta me mbishkrimin: “Nein zur Wehrpflicht” (“Jo detyrimit ushtarak”). Një slogan proteste përmbledhte humorin e tyre: “Nuk do të merrni nipërit e mi”; “M*** luftën. Nuk duam të jemi të gatshëm për luftë; duam të jemi të gatshëm për paqe.”
Në Mbretërinë e Bashkuar, këtë javë shpërtheu zemërimi pasi Shefi i Stafit të Mbrojtjes, Sir Richard Knighton, paralajmëroi publikun të përgatitet për luftë për shkak të kërcënimit rus.
“Ndikimi më i dukshëm i gjithë kësaj do të jetë kostoja e ndërtimit të rezistencës,” tha Knighton. “Djemtë dhe vajzat, kolegët veteranë — të gjithë do të kenë një rol për të luajtur: të ndërtojnë, të shërbejnë dhe, nëse është e nevojshme, të luftojnë. Më shumë familje do të kuptojnë çfarë do të thotë sakrifica për vendin tonë.”
Në Holandë, debati është i zjarrtë, me influencues nga e majta dhe e djathta që pyesin nëse ekziston me të vërtetë një kërcënim i menjëhershëm rus — apo Brukseli po përdor frikën për të justifikuar rindërtimin e ushtrive kombëtare të neglizhuara në një forcë të vetme masive evropiane.
Politika e mbrojtjes në Holandë është dobësuar për dekada nga prerjet buxhetore. Në vitin 2015, raportohet se ushtarët duhej të thoshin “bang bang” gjatë ushtrimeve sepse municionet e gjalla nuk ishin të disponueshme.
“E njëjta person që lejoi këtë prishje, Mark Rutte, tani është Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s,” tha Lia Van Sigt, 61 vjeçe, konsulente në mjekësi alternative. “A duhet fëmijët tanë të shkojnë me biçikletat e tyre të mëdha në front në Ukrainë? Këta djem janë të mirë, dinë të organizojnë festa — por nuk janë ushtarë. Kush saktësisht pritet të luftojë këtë luftë? Kjo do të jetë Vietnam 2.0.”
Skepticizmi ndaj përshkallëzimit të mëtejshëm ushtarak po formëson gjithashtu politikën e brendshme. Lidewij de Vos, lidere e re e partisë holandeze Forum për Demokraci (FvD), ishte e vetmja deputete që bojkotoi fjalimin e presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky në parlament në dhjetor. “Nëse do të kishim pasur mundësinë të bënim pyetje, padyshim që do të ishim prezent — por sistemi aktual është themelorisht i gabuar: sugjeron se kjo është ‘lufta jonë’ dhe kështu përbën një shfaqje të maskuar mbështetjeje. Ne nuk jemi të gatshëm ta pranojmë këtë,” shkroi ajo.
Edhe pse FvD shpesh përjashtohet nga kundërshtarët si një parti periferike, partia po rritet në sondazhe, me një parashikim për të fituar dymbëdhjetë ulëse. Mbështetësit e saj janë kryesisht votues të rinj të pakënaqur nga mungesa e strehimit, politikat klimatike, migracioni masiv dhe ajo që shohin si një narrativë e pafundme lufte.
Kryeministri hungarez Viktor Orbán gjithashtu ka paralajmëruar për një rrëshqitje të rrezikshme. “Rruga drejt luftës zhvillohet në katër etapa,” shkroi Orbán në X. “Diplomacia e thyer, sanksionet dhe ndërprerja e lidhjeve tregtare, detyrimi ushtarak dhe një ekonomi lufte, dhe përfundimisht përballja e drejtpërdrejtë. Liderët evropianë po shtyjnë kontinentin në mënyrë të rrezikshme drejt fazës 4.”
Ish-deputeti i PE-së, Sebastiaan Stotler (PVV, Patriotët për Europën), tha: “Pas një armëpushimi — ose më mirë paqe — PVV është e gatshme të shqyrtojë se si mund të ofrojmë mbështetje për Ukrainën. Megjithatë, dua të jem i qartë për Kryeministrin dhe Ministrin e Mbrojtjes që PVV kurrë nuk do të pranojë këmbë në terren.”
Që nga fillimi i luftës, video të dhimbshme kanë qarkulluar në Ukrainë, filmuar nga dëshmitarë. Burra të kapur rrugëve kundër vullnetit të tyre. Ulërima që thyejnë kockat. Të rinj që luftojnë për jetën e tyre, të shtyra dhunshëm në furgona nga komandot — për habinë e tyre, nga vetë njerëzit e tyre — për të dërguar në front nën detyrim: përballë vdekjes.
Rojat kufitare dhe zyrtarët që lejojnë arratisje përballen me ndëshkime të rënda. Anna, 25 vjeçe, banore e Kievit, e cila nuk deshi të publikonte mbiemrin, tha për Brussels Signal se e kupton pse evropianët po lodhen gjithnjë e më shumë nga lufta. “Ukraina thjesht nuk ka më njerëz. Liderët e BE-së thonë se ne jemi mburoja kundër Rusisë — por ne kurrë nuk e zgjodhëm të ishim ajo mburojë. Burrat tanë po vdesin. Putini do tokë dhe gjak. Putini është si Hitler. Ndihem e përbuzur ndaj tij.”
Anna mbijeton në Kiev nën kushte gjithnjë e më të vështira: mungesa e energjisë, ujë i ftohtë dhe frikë e vazhdueshme. Pas një sulmi me dron, ajo zhvilloi sulme paniku. “Është zëri,” thotë, duke imituar tingullin e lartë të dronëve që tani fluturojnë mbi ndërtesat banimi. “Sssssssssshhh…..”
Kur frika vendoset, ajo fshihet në banjë, larg dritareve, duke u shpërqendruar me video të shkurtra në TikTok. Arritja në strehën e bodrumit shpesh është e pamundur. “Këmbët thjesht ndalojnë, ndihen si gurë.”
Në Kiev ajo sheh ushtarë që kthehen çdo ditë nga fronti. “U mungojnë duart, sytë, veshët. Ata që janë torturuar kthehen bosh, si dementorët nga Harry Potter — shpirtrat e tyre janë larg.”
Megjithatë, ajo ende mbështet rezistencën. “Më mirë të jetosh në luftë sesa nën Rusinë,” thotë ajo.