Një rishikim i gjerë shkencor mbi përdorimin e paracetamolit nga gratë shtatzëna nuk ka gjetur asnjë lidhje bindëse midis këtij ilaçi të zakonshëm kundër dhimbjeve dhe rrezikut që fëmijët të diagnostikohen me autizëm apo çrregullim të deficitit të vëmendjes dhe hiperaktivitetit (ADHD).
Publikimi i studimit u përshpejtua me qëllim që t’u ofronte grave shtatzëna dhe mjekëve të tyre informacion të besueshëm, pasi administrata e ish-presidentit Donald Trump kishte bërë thirrje që gratë shtatzëna të shmangnin përdorimin e paracetamolit – të njohur edhe si acetaminofen apo Tylenol – duke pretenduar se ai po kontribuonte në rritjen e rasteve të autizmit.
Duke folur në Shtëpinë e Bardhë në shtator, presidenti amerikan i asaj kohe u kërkoi grave të diskutonin me mjekët e tyre për kufizimin e përdorimit të ilaçit gjatë shtatzënisë dhe më pas përdori një gjuhë shumë më të ashpër, duke i nxitur “të luftonin me çdo kusht” për të mos e marrë atë.
Edhe pse shkalla e diagnostikimeve me autizëm është rritur ndjeshëm dekadat e fundit, shumë shkencëtarë besojnë se kjo lidhet me vetëdijen më të madhe shoqërore, përmirësimin e metodave diagnostikuese dhe zgjerimin e kritereve mjekësore që përfshijnë më shumë raste në spektrin e autizmit.
Në një rishikim përmbledhës të publikuar të hënën në British Medical Journal, studiuesit analizuan studimet ekzistuese mbi pyetjen nëse përdorimi i paracetamolit gjatë shtatzënisë rrit mundësinë që fëmijët të diagnostikohen me autizëm apo ADHD. Ata përfunduan se cilësia e këtyre studimeve varionte nga “e ulët deri në kritikisht e ulët” dhe se çdo lidhje e dukshme mes paracetamolit dhe autizmit mund të shpjegohej më mirë nga faktorë gjenetikë familjarë ose ndikime të tjera mjedisore.
Prof. Shakila Thangaratinam, obstetre dhe autore e lartë e studimit nga Universiteti i Liverpulit, deklaroi:
“Gratë duhet ta dinë se provat ekzistuese nuk mbështesin realisht një lidhje mes paracetamolit dhe autizmit apo ADHD-së. Nëse një grua shtatzënë ka nevojë të marrë paracetamol për dhimbje ose temperaturë, ajo duhet ta bëjë pa hezitim, sepse temperatura e lartë gjatë shtatzënisë mund të jetë e rrezikshme për foshnjën.”
Ilaçe alternative si ibuprofeni nuk rekomandohen gjatë shtatzënisë.
Studiuesit shqyrtuan nëntë rishikime sistematike që përfshinin gjithsej 40 studime vëzhguese mbi përdorimin e paracetamolit gjatë shtatzënisë dhe lidhjen e tij me autizmin, ADHD-në dhe çrregullime të tjera të zhvillimit neurologjik. Të gjitha raportet treguan njëfarë lidhjeje të mundshme, por shtatë prej tyre paralajmëruan për kujdes në interpretim, pasi shumë faktorë të tjerë nuk ishin marrë parasysh.
Vetëm një rishikim përfshinte dy studime që kishin marrë në konsideratë gjenetikën familjare dhe faktorë të përbashkët si sëmundjet paraprake të nënës. Njëri prej këtyre studimeve, publikuar vitin e kaluar, analizoi 2.4 milionë fëmijë suedezë dhe gjeti një rritje të lehtë të rasteve të autizmit, ADHD-së dhe paaftësisë intelektuale tek fëmijët e nënave që kishin përdorur paracetamol gjatë shtatzënisë. Por kur u krahasuan vëllezërit e motrat – ku njëri kishte qenë i ekspozuar ndaj ilaçit dhe tjetri jo – efekti u zhduk plotësisht. Kjo tregon se faktorët gjenetikë ose shëndeti bazë i nënës ishin më të rëndësishëm sesa vetë përdorimi i paracetamolit.
“Nëse ekziston histori familjare e autizmit apo ADHD-së, tek prindërit ose vëllezërit e motrat, atëherë kjo ka shumë më tepër gjasa të jetë arsyeja e diagnozës së fëmijës sesa diçka që nëna ka marrë gjatë shtatzënisë,” – shtoi Thangaratinam.
Ajo theksoi gjithashtu se gjetjet duhet t’u japin qetësi grave që mund të ndihen në faj për përdorimin e paracetamolit gjatë shtatzënisë:
“Ka nëna që mund të ndihen fajtorë nëse fëmija i tyre diagnostikohet me autizëm apo ADHD, por provat nuk tregojnë se kjo vjen nga përdorimi i paracetamolit. Nuk ka asgjë që sugjeron se ky ilaç shkakton këto çrregullime.”
Prof. Dimitrios Siassakos, obstetër në University College London, tha se studimi konfirmon atë që ekspertët anembanë botës kanë deklaruar pas komenteve të Trumpit:
“Paracetamoli është ilaçi më i sigurt për t’u përdorur gjatë shtatzënisë dhe është përdorur nga shumica e grave shtatzëna në mbarë botën prej dekadash pa asnjë ndikim në autizëm apo ADHD. Ai është gjithashtu më i sigurti për uljen e temperaturës, sepse temperatura e lartë e patrajtuar përbën rrezik për nënën dhe foshnjën, duke ndikuar negativisht në zhvillimin e trurit të tyre.”