Kuzhina tradicionale shqiptare, me pasurinë e saj të shijes dhe historisë, është një nga thesaret më të çmuara të kulturës sonë. Por, në një botë ku gjithçka ndryshon me shpejtësi, si mund të ruhet ky thesari i vjetër, duke i dhënë hapësirë gjithashtu risive dhe kërkesave të reja të gastronomisë moderne? Përgjigjen na e jep Besmir Kraja, një nga shefat më të njohur të kuzhinës tradicionale shqiptare, që ka pasur një rol të rëndësishëm në ruajtjen dhe transformimin e shijes autentike shqiptare për më shumë se një dekadë.
Në këtë intervistë, Besmir Kraja flet për përkushtimin dhe pasionin që ka për ruajtjen e traditës, për sfidat që has në përpjekjen për ta bërë kuzhinën tradicionale më tërheqëse dhe të arrijë në nivele ndërkombëtare, si dhe për rëndësinë që ka edukimi i brezit të ri të kuzhinierëve. Për më shumë, ai na tregon se si të rinjtë mund të ndërtojnë një karrierë të suksesshme duke respektuar dhe përmirësuar ato që tashmë kemi si pasuri gastronomike.
Përgatituni të zbulojmë një pasqyrë të shijes, trashëgimisë dhe pasionit që fshihet pas çdo pjate tradicionale shqiptare.
Intervistë me Besmir Krajën, Shefi i Kuzhinës Tradicionale:
Cila ka qenë motivimi juaj për të punuar në këtë fushë dhe si ka evoluar karriera juaj gjatë viteve?
Pasioni për kuzhinën është diçka që më ka shoqëruar që në fëmijëri. Gjatë karrierës sime kam mësuar se kuzhina nuk është vetëm një profesion, por një mjet për të ruajtur dhe transmetuar kulturën dhe identitetin tonë. Në çdo pjatë që gatuaj, përpiqem të ruaj të vërtetën e shijes tradicionale shqiptare, por gjithashtu ta pasuroj atë me elementë të rinj dhe inovativë. Ky është qëllimi im: të bashkoj të kaluarën dhe të ardhmen, për të krijuar diçka që është e veçantë dhe që ruan shpirtin e traditës.
Përballë një bote gjithnjë në ndryshim, si mund ta mbajmë të gjallë dhe të relevantë kuzhinën tradicionale shqiptare? Çfarë e bën këtë kaq të rëndësishme?
E vërteta është se ruajtja e traditës nuk është vetëm për të nderuar të kaluarën, por edhe për të krijuar një lidhje të fortë me të ardhmen. Kuzhina shqiptare është një pasuri që ka kaluar brez pas brezi, dhe është detyra jonë të sigurohemi që ajo të mos zhduket. Megjithatë, për të qenë relevante, duhet të jemi fleksibël. Tradita mund të përshtatet me kohën, por nuk duhet të ndryshojë thelbin e saj.
Për mua, kjo është një sfidë e madhe. Nuk mund të mbyllim sytë para ndikimeve të jashtme dhe duhet të pranojmë që teknologjia dhe tendencat moderne janë pjesë e natyrshme e zhvillimit të kuzhinës. Por, në çdo hap që bëjmë, duhet të kujdesemi që shija e asaj që gatuajmë të ruajë autenticitetin dhe të ketë forcën e një historie që mund të mburret me traditën e saj.
Përveç shijes, çfarë roli ka kuzhina tradicionale në edukimin e brezit të ri të kuzhinierëve dhe në formimin e identitetit të gastronomisë shqiptare?
Kuzhina është një shkollë që të jep gjithçka, por kërkon gjithashtu shumë. Si shef, kam një përgjegjësi të madhe për të kaluar pasionin dhe njohuritë e mia tek brezi i ri. Ata duhet të kuptojnë se çdo pjatë është një pasqyrë e kulturës dhe historisë sonë. Ajo që ne si kuzhinierë mund të bëjmë është t’u japim një kuptim të thellë përmes përvojës. Ata duhet të dinë që çdo përbërës ka një histori, çdo recetë ka një rrugë, dhe çdo pjatë që gatuajnë është një mundësi për të shkruar një pjesë të re të këtij rrugëtimi.
Por, më shumë se kaq, edukimi është një ftesë për të ruajtur shpirtin e traditës dhe për të ndihmuar të rinjtë të bëhen krenarë për atë që përfaqësojnë. Ata duhet të dinë që ata janë bartës të një pasurie, dhe detyra e tyre është ta ruajnë dhe ta zhvillojnë atë.
Cila është filozofia juaj kur punoni me të rinjtë që duan të bëhen kuzhinierë? Çfarë këshille mund t’u jepni atyre për të pasur sukses në këtë profesion?
Mesazhi që kam për të rinjtë është shumë i thjeshtë: Përkushtim, pasion dhe respekt për traditën. Ky profesion nuk është i lehtë, dhe ashtu si çdo art tjetër, kërkon shumë sakrifica. Por, ajo që i bën kuzhinierët të suksesshëm është pasioni për atë që bëjnë dhe aftësia për të pasur një qëllim të qartë. Ata duhet të kuptojnë se çdo pjatë që përgatisin është mundësia e tyre për të treguar diçka të veçantë, për të lidhur të kaluarën me të tashmen dhe për të lënë një trashëgimi për brezat që do të vijnë.
Nëse ata duan të kenë sukses, duhet të mendojnë për kuzhinën si një udhëtim, jo si një destinacion. Nuk ka një formulë të shpejtë për të mësuar, dhe gjithmonë do të ketë diçka të re për të mësuar. Ata duhet të jenë të gatshëm të bëjnë gabime, sepse ato janë hapat që i çojnë më afër përsosmërisë.
Përfundimisht, si e shihni kuzhinën tradicionale shqiptare në nivel global dhe çfarë mund të bëjmë për ta promovuar më shumë?
Kuzhina shqiptare ka një potencial të jashtëzakonshëm për të fituar njohje në nivel global. Ne kemi ushqime të jashtëzakonshme që ofrojnë shije të veçanta, por gjithashtu dhe një histori të pasur që mund të ndihmojë për të krijuar një markë unike. Kuzhina shqiptare mund të bëhet një simbol i diversitetit dhe i kulturës mesdhetare, dhe kjo mund të ndihmojë për të rritur turizmin dhe zhvillimin ekonomik.
Për ta arritur këtë, duhet të jemi të vetëdijshëm për vlerën që kemi dhe ta ofrojmë atë me krenari. Si restorantet, ashtu edhe kuzhinierët, duhet të marrin iniciativën për të edukuar njerëzit dhe për t’u treguar atyre se çdo pjatë shqiptare është një mundësi për të zbuluar diçka të re dhe të veçantë.
Faleminderit, Besmir, për këtë bisedë frymëzuese. Këshillat dhe mesazhi juaj për brezin e ri janë me vlerë të madhe. Ju dëshirojmë shumë suksese në ruajtjen dhe zhvillimin e gastronomisë shqiptare.
Faleminderit shumë dhe ishte një kënaqësi të ndaja mendimet e mia. Më shumë se gjithçka, shpresoj që brezi i ri të kuptojë rëndësinë e ruajtjes së traditës dhe t’i japë një shpirt të ri kuzhinës shqiptare.