Gjatë javëve të fundit, sektorë të ndryshëm të biznesit i kanë bërë thirrje Bankës së Shqipërisë të ndërhyjë për të ndalur forcimin e lekut në kursin e këmbimit, gjë që është refuzuar. Nga ana tjetër, qeveria ka në dorë ta zbusë situatën me një punë më pak të komplikuar se sa ndërhyrja në treg: duke zbatuar programin e vet të investimeve dhe duke shmangur akumulimin e panevojshëm të lekëve në llogarinë e saj në bankën qendrore.
Shqipëria po përballet këtë vit me një fenomen që, ndonëse jo i pazakontë, duket se është më i theksuar dhe me më shumë pasoja: konkretisht, vendi po vuan nga akumulimi krejtësisht i panevojshëm i fondeve të konsiderueshme në llogarinë e qeverisë në bankën qendrore, për shkak të moszbatimit të planit të shpenzimeve buxhetore nga ana e ministrive të linjës. Problemi nuk qëndron vetëm në faktin që investimet e planifikuara nuk po kryhen, duke i hequr ekonomisë qarkullimin e një shume të majme parash, por edhe te fakti që suficiti buxhetor duket se ka një ndikim në kursin e këmbimit, duke mbajtur lekë jashtë tregut dhe duke shkaktuar forcim të lekut përballë euros.
Ministria e Financave njoftoi të hënën rezultatet paraprake të të ardhurave dhe shpenzimeve të buxhetit të shtetit për gjashtëmujorin e parë të këtij viti. [Link] Ministria raportoi një tejkalimi të parashikimit në të ardhura dhe mosrealizim të planit në shpenzime dhe në deficitin buxhetor. Sipas të dhënave, plani i realizua 105%, kryesisht për shkak të taksës së jashtëzakonshme mbi kompanitë e prodhimit të energjisë elektrike, ndërsa shpenzimet u realizuan në masën 91%.
“Niveli i sufiçitit për periudhën 5 mujore të vitit 2023 rezultoi në rreth 36.2 miliardë LEK nga rreth 6.3 miliardë LEK suficit i planifikuar,” shkruhet në deklaratë. Me pak fjalë, qeveria nuk ka shpenzuar afro 29 miliardë lekë, ose, me kursin aktual, gati 290 milionë euro, nga plani i fillimit të vitit. Ky mosrealizim i planit ka gjasa që është përgjegjës pjesërisht i forcimit të lekut në nivele të paarsyeshme dhe dëmtuese.
Lekët që qeveria nuk i shpenzon i mban në një llogari të vetën në Bankën e Shqipërisë, rrjedhimisht duke i hequr nga tregu dhe nga qarkullimi normal ekonomik.
Suficiti tejet i lartë buxhetor vjen si çudi edhe për faktin se këtë vit ka pasur zgjedhje, gjë që zakoninisht sjell nxitje për të shpenzuar paratë e buxhetit për asfalt elektoral e të tjera si këto./BIRN