Paula Erizanu- The Guardian
Kanë kaluar shumë ditë nga zgjedhjet e trazuara të Rumanisë, në të cilat një kandidat i pavarur i ekstremit të djathtë kryesoi sondazhet, por në çështjet vendimtare gjërat nuk janë shumë më të qarta. A ishte ky vërtet vullneti i popullit, apo bërja e një rrjeti agjentësh rus të ndikimit?
Kjo e lë vendin tonë të zhytur në krizën më të madhe politike në 35 vjet, me gjykatën kushtetuese që anuloi raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale pas akuzave se Rusia, me mjete të paqarta, por gjerësisht të njohura, promovoi Călin Georgescu.
Ai as nuk hyri në pesë pozitat e para të shumicës së sondazheve të opinionit para votimit, por fitoi raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale më 23 nëntor me 23% të votave. Tani është nevoja për të ditur se si dhe pse.
Përkrahësve të tij, Georgescu u foli për zhgënjimin e rumunëve me partitë dhe sistemin tradicional politik. Adhuruesit do të thonë se Georgescu ishte lideri providial që vendi kishte pritur.
Megjithatë, për këdo që është i njohur me taktikat ruse të dezinformimit, metodat me të cilat ai u bë i njohur ndiheshin shumë të njohura. Disa nga përmbajtjet më të njohura të Georgescu në TikTok, platforma e konsideruar kyçe në ngritjen e tij të papritur ditë para zgjedhjeve, nxitën frikën e rumunëve për të luftuar në vijën e frontit në Ukrainën fqinje. Qeveria rumune nuk ka komunikuar mjaftueshëm për të siguruar popullatën e saj se nuk do të rekrutohen – dhe dezinformimi rus po lulëzon në këtë vakum.
Që kur shpërtheu lufta, Rusia ka shfrytëzuar dhunën në Ukrainë për të ngjallur frikë në vendet e Evropës Lindore, duke maskuar ambicien e saj imperialiste pas tymit dhe pasqyrave se pushtimi i saj është një konflikt më i gjerë NATO-Rusi në të cilin Kievi është thjesht një peng dhe Moska është viktima e Uashingtonit.
Duke i bërë jehonë kësaj narrative, Georgescu premtoi paqe dhe nënvizoi shenjat që ai pretendonte se tregonin se perëndimi dëshiron të shkojë në luftë – të tilla si lëvizjet e Gjermanisë për të përgatitur civilët dhe trupat në rast të një sulmi. Përveç premtimit për t’i dhënë fund ndihmës ushtarake të Rumanisë për Ukrainën, Georgescu në mënyrë të rreme por me indinjatë pohoi se fëmijët ukrainas në vend morën më shumë mbështetje nga shteti sesa fëmijët rumunë. Rrëfimet që synojnë të nxisin ndjenjën anti-ukrainase janë përhapur nëpër mediat sociale në vendet fqinje me Ukrainën që nga pushtimi i plotë i Rusisë.
Çuditërisht, Kremlini dukej se u gëzua për rezultatin e zgjedhjeve rumune. Media shtetërore tha se Georgescu ishte “i lidhur me Rusinë”. Në X, një llogari që i atribuohet ideologut Alexander Dugin shkruante se “Rumania do të jetë pjesë e Rusisë”. Një video që pretendohet të tregojë ushtarët rusë në Donbas, vlerëson Georgescu-n si një “mik të madh të Rusisë”. “Na prisni, ne jemi afër,” thanë ushtarakët.
Por Georgescu pa rreziqet në këtë. I pyetur hapur nëse ai është pro-rus, Georgescu këmbënguli se ai ishte thjesht “pro-rumun”. Ndërsa lavdëroi Vladimir Putinin si një “patriot”, ai pretendoi se nuk ishte “një tifoz i tij”.
E megjithatë, yjet e tyre vazhdojnë të rreshtohen. Që nga anulimi i gjykatës, dhjetëra faqe interneti dhe grupe Telegram të menaxhuara nga Rusia që janë përfshirë në propagandë në një sërë vendesh evropiane e kanë portretizuar Georgescu-n si martir. Hetimet gazetareske dhe të mendimit kanë pohuar se fushata e Georgescu, e cila deklaroi shpenzime zero, manipuloi platformat e mediave sociale përmes rrjeteve të koordinuara në Telegram, ku “vullnetarët” merrnin udhëzime se çfarë mesazhesh të transmetonin dhe në çfarë mënyrash, duke u premtuar çmime për përmbajtjen më të mirë, taktikë e përdorur më parë nga i arratisuri moldav me bazë në Moskë, Ilan Shor (i cili mohon çdo keqbërje) në referendumin e Moldavisë për BE dhe zgjedhjet presidenciale të 20 tetorit.
Komunitetet e cenueshme ekonomikisht janë gjithashtu në shënjestër të rrjeteve të lidhura me Rusinë. Dokumentet sekrete rumune të deklasifikuara sugjerojnë se është përdorur blerja e votave, një praktikë e përdorur në zgjedhjet e fundit në Moldavi dhe në Bullgari.
Pas shtyrjes së zgjedhjeve, autoritetet kanë qenë aktive duke kërkuar të dinë më shumë për atë që ndodhi dhe kush ishte i përfshirë. Të dielën mbrëma, policia rumune arrestoi 20 persona të armatosur nga rrethi i dyshuar i Georgescu, teksa udhëtonin për në Bukuresht. Koordinatori i tyre raportohet të jetë Horațiu Potra, i cili drejton një kompani private ushtarake që punëson mercenarë rumunë dhe moldavë në Republikën Demokratike të Kongos.
Në planin afatgjatë, hetimet dhe ndjekjet e duhura, si dhe komunikimi i fortë, do të nevojiten për të mbrojtur sigurinë kombëtare, për të rivendosur besimin në procesin demokratik dhe për të pajtuar një shoqëri tashmë të polarizuar rumune. Tashmë janë ndërmarrë disa hapa në këtë drejtim.
Shtetet baltike kanë vërtetuar se është e mundur të kufizohet ndikimi i operacioneve ruse të dezinformimit. Prioriteti është të sigurohet që libri i lojërave i përdorur për të nxitur Georgescu në zgjedhjet e muajit të kaluar të mos përsëritet këtu ose diku tjetër. Rusia po bën një luftë hibride dhe ajo po intensifikohet. Duhet të ketë një përpjekje kombëtare dhe ndërkombëtare për t’i bërë evropianët më elastikë ndaj saj.