Nga Eliza Gkritsi dhe Jakob Weizman, POLITICO
Nuk është vetëm Uashingtoni apo Bukureshti. Shqipëria po vjen me një ndalim të ri për TikTok– një lëvizje që mund të shqyrtohet nga Brukseli, ndërsa vendi po punon për të pastruar pengesat në mbrojtjen e të drejtave civile për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian.
Kryeministri Edi Rama njoftoi në fund të dhjetorit se do të “bllokojë TikTok-un për një vit”. Vendimi i tij u nxit nga zemërimi për vrasjen me thikë të një 14-vjeçari në nëntor pas një sherri që adoleshenti pati në mediat sociale. Pas goditjes me thikë, në TikTok u shfaqën që tregonin të rinjtë që shprehnin mbështetje për vrasjen.
Vendimi bazohet në një “model shumë shqetësues” në TikTok, tha Rama në komentet me shkrim për POLITICO – dhe prek shqetësimet në rritje se si media sociale ndikon në shëndetin mendor dhe sigurinë e të rinjve.
Por ndalimi ka ngritur pikëpyetje midis politikanëve të opozitës dhe vëzhguesve të të drejtave të njeriut.
“Është një akt i pastër elektoral dhe një shpërdorim i pushtetit për të shtypur lirinë e fjalës në Shqipëri”, tha Ina Zhupa, një deputete e opozitës shqiptare.
Ruslan Stefanovlan, drejtor programi në Qendrën për Studimin e Demokracisë me qendër në Sofje, tha se bërja kurban e TikTok-ut për tragjedinë “është një veprim tipik populist”. Mungesa e procesit të rregullt ose provave të forta që mbështesin ndalimin e planifikuar është emblematike e korrupsionit sistemik të vendit dhe dobësive institucionale, tha Stefanovlan.
Një zëdhënës i TikTok tha se nuk kishte gjetur “asnjë provë që autori ose viktima kishte llogari të TikTok dhe raportet e shumta në fakt kanë konfirmuar që videot që çuan në këto incidente po postoheshin në një platformë tjetër, jo në TikTok”.
Ndalimi i planifikuar i TikTok ka të ngjarë të tërheqë vëmendjen në Bruksel, ku zyrtarët e Bashkimit Evropian po vlerësojnë respektimin e Shqipërisë për standardet e BE-së për sundimin e ligjit dhe liritë themelore.
Një zëdhënës i Komisionit Evropian tha në një deklaratë se ekzekutivi i BE-së kishte “marrë dijeni” për planin e Shqipërisë për të bllokuar TikTok dhe e quajti atë “një vendim sovran”.
“Në BE”, theksohej në deklaratë, “çdo ndalim i shërbimeve dixhitale mund të konsiderohet si mjeti i fundit dhe i lidhur me një shkelje të detyrimeve të ligjit për transparencën dhe llogaridhënien, jo si përgjigje ndaj çështjeve individuale dhe pjesëve të përmbajtjes në internet”.
BE po kryen hetimin e vet sipas Aktit të Shërbimeve Dixhitale, “përfshirë në lidhje me vlerësimin dhe zbutjen e rrezikut për mirëqenien fizike dhe mendore të përdoruesve”, shtoi zëdhënësi.
Komisioni Evropian aktualisht po vlerëson sundimin e ligjit dhe të drejtat civile në Shqipëri me një sy drejt pranimit të saj në BE – një nga synimet më të mëdha politike të Ramës.
Shqipëria ka qenë një vend kandidat për në BE që nga viti 2014 dhe zyrtarisht hapi procesin e saj të anëtarësimit në vitin 2022, me raundin e parë të negociatave që u zhvillua tetorin e kaluar. Rama synon anëtarësimin e plotë në BE deri në vitin 2030.
Rama këmbëngul se ndalimi i TikTok nuk ishte provokuar nga një “incident i vetëm”, por ishte në përputhje me atë që dëshironin shumica dërrmuese e prindërve; dhe ishte pjesë e një plani më të gjerë për t’i bërë shkollat më të sigurta që u zhvillua së bashku me shkollat, mësuesit dhe prindërit.
Zyra e Ramës nuk dha detaje teknike se si dhe kur do të zbatohet ndalimi. Kryeministri tha në dhjetor se qeveria e tij kishte bërë “të gjithë kërkimin teknologjik” dhe do të duheshin gjashtë deri në tetë javë për të siguruar që TiKTok të mos ishte më i aksesueshëm në Shqipëri.
“Liria e fjalës dhe mundësitë e marketingut nuk do të pushojnë së ekzistuari pa TikTok”, tha Rama për POLITICO.