Votuesit e Amerikës nuk ia kanë njohur kreditet presidentit Biden dhe Shtëpisë së Bardhë për bumin ekonomik të vendit të tyre.
Pas rritjes me ritme që i kishte zili bota e pasur, ekonomia amerikane tani duket se po ngadalësohet. Investitorët janë të shqetësuar se një recesion është pothuajse afër. Më 2 gusht, pas një sondazhi zhgënjyes të prodhuesve dhe rritjes së kërkesave për përfitime papunësie, ata u trembën me lajmin se shkalla e papunësisë në vend ishte rritur në 4.3% në korrik, më e larta që nga viti 2021. Më 5 gusht bursat ranë në mbarë botën, përpara se të rikuperonin pak terren të humbur të nesërmen.
Ekonomia nuk i përcakton zgjedhjet në Amerikë, por është e rëndësishme. Ecuria e saj gjatë 90 ditëve të ardhshme do të ndikojë mbi shanset e demokratëve aktualë në zgjedhjet presidenciale të nëntorit. Një recesion i plotë me siguri do të sillte “ndëshkim” për zonjën Harris. Por edhe nëse ekonomia vetëm po ngadalësohet, siç ka të ngjarë, ajo mund ta dëmtojë Harris dhe të ndihmojë Donald Trump.
A është vërtet Amerika në prag të recesionit? Disa tregues duken jo fatsjellës për ekonominë e Amerikës. Shkalla e papunësisë është rritur ndjeshëm, një lëvizje që shpesh ka sinjalizuar recesione në të kaluarën. Rregullat e përgjithshme sugjerojnë se, duke pasur parasysh gjendjen e ekonomisë, normat e interesit janë ndoshta një deri në dy pikë përqindje më të larta. Në të vërtetë, yield-et e thesareve afatgjata kanë rënë nën ato të obligacioneve afatshkurtra, në pritje të një ekonomie të dobësuar dhe uljes së madhe të normave të interesit nga Rezerva Federale.
Megjithatë, sipas shumicës së masave, Amerika duket se nuk po përjeton një ulje aksidentale, por një ngadalësim gradual. Normat e larta të interesit kanë ftohur gradualisht tregun e punës që kur shkalla e papunësisë arriti në nivelin më të ulët në prill 2023. Kjo nga ana tjetër ka shtypur rritjen e pagave dhe ka ulur besimin e blerësve. Disa kompani që përballen me konsumatorët, si McDonald’s, kanë raportuar shitje zhgënjyese. Por të tjerët kanë bërë shumë më mirë dhe PBB-ja ende po zgjerohet. Në tremujorin e dytë të vitit, ajo u rrit me një ritëm vjetor prej 2.8%, që është mbi prirjen e saj afatgjatë. Vlerësimet e rritjes ekonomike në tremujorin aktual qëndrojnë lehtësisht mbi 2%. Rezervimet e restoranteve, udhëtimet ajrore dhe mbledhjet e taksave sugjerojnë se rritja vazhdon të jetë e fortë.
Për më tepër, normat e ulëta afatgjata të interesit tashmë po i japin ekonomisë një goditje profilaktike në krah – dhe ajo është bërë më e fuqishme pasi investitorët e rremë kanë nxituar drejt bonove këtë javë. Vrojtimet e bankave tregojnë pakësim të kushteve të kreditimit. Bordi Federal I Rezervës do të duhet të ulë normën e interesit të politikës së saj në shtator në mënyrë që të përmbushë pritjet e investitorëve, por ky është një formalitet. Normat e hipotekave dhe borxhit të kartave të kreditit pritet të bien akoma.
Çfarë mund të thuhet, pra, për pasojat politike të një ngadalësimi, por jo të një recesioni? Zonja Harris ka ende një problem. Edhe nëse votuesit u mohojnë demokratëve kreditet për bumin ekonomik, ata mund ta fajësojnë atë nëse ekonomia bie.
Në pamje të parë, Harris duhet të jetë në gjendje të bëjë fushatë për të dhënat ekonomike të administratës Biden. Të ardhurat reale mesatare të punëtorëve janë 9.4% më të larta që kur amerikanët dolën në votime në vitin 2016. Edhe mes njerëzve pa diplomë të shkollës së mesme, shkalla e papunësisë është vetëm 5.1%. Siç raportohet këtë javë, shtetet e luhatshme si Pensilvania kanë gëzuar kryesisht inflacion dhe papunësi më të ulët se mesatarja kombëtare. Duke pasur parasysh të gjitha këto, ankesa e J.D. Vance, kandidatit proteksionist të zotit Trump, se Amerika ka sakrifikuar vendet e punës për të importuar “produkte të kopjuara” është e pakuptimtë.
Perceptimet e republikanëve për ekonominë shkojnë ndesh me politikat e tyre – siç janë edhe të demokratëve në drejtimin tjetër.
Por votuesit në tërësi i japin menaxhimit ekonomik të demokratëve një vlerësim më të keq se ai i zotit Trump dhe një arsye mund të jetë sepse sa herë që bëjnë pazar, ata pësojnë tronditje. Edhe pse inflacioni po bie, çmimet janë gati 20% më të larta se kur z. Biden mori detyrën si president.
Luhatja e sotme në tregun e aksioneve të bursës nuk ka gjasa për të shkaktuar një përkeqësim të mëtejshëm. Indeksi është ende në rritje me 9% këtë vit dhe firmat amerikane kanë tejkaluar mesatarisht parashikimet e fitimit. Rënia më e madhe ka ndodhur jo në Wall Street, por në Japoni.
Kërcënimi i vërtetë për demokratët është ngadalësimi themelor që ndihmoi në nervozimin e tregjeve. Hulumtimet sugjerojnë se votuesit peshojnë më së shumti ngjarjet e fundit ekonomike, që do të thotë se performanca e ekonomisë në prag të zgjedhjeve ka më shumë rëndësi për rezultatin. Rritja e të ardhurave reale pas taksave për person vetëm në dy tremujorët para një sondazhi, e kombinuar me kohën kur një parti ka qenë në detyrë, është e lidhur ngushtë me rezultatet e zgjedhjeve presidenciale amerikane.
Megjithatë asnjë nga këto nuk do të thotë se Donald Trump është i destinuar të fitojë. Barack Obama u kthye në Shtëpinë e Bardhë në vitin 2012, pavarësisht se ekonomia ishte e dobët, dhe Trump nga ana tjetër ka pika të dobëta për çështje të tjera. Në një garë të ngushtë, shumë faktorë mund të jenë ndryshimi midis fitores dhe humbjes.
Një rritje e entuziazmit për zonjën Harris i jep asaj një epërsi të ngushtë në sondazhet e kësaj jave- megjithëse ende jo aq sa për të mbajtur kolegjin zgjedhor. Ajo është gjithashtu e favorizuar nga votuesit për tema të tilla si aborti dhe kujdesi shëndetësor. Por nëse ajo fiton, ekonomia nuk do të jetë një nga arsyet./The Economist