Kur një ekonomi tkurret për dy tremujorë radhazi, ajo shpesh konsiderohet të jetë në recesion. Politikëbërësit evropianë do të shpresojnë që dy tremujorë radhazi të rritjes të jenë po aq të dukshme. Të dhënat e publikuara më 14 gusht treguan se, në tremujorin e dytë të vitit, ekonomia e BE-së u rrit sërish me 0.3% kundrejt tremujorit të mëparshëm. Megjithëse nuk ka asgjë për të shkruar sipas standardeve amerikane, një rritje e tillë është një lehtësim pas më shumë se një viti në ngërc.
Lajmi i mirë nuk ndalet me kaq. Punësimi po rritet, ndonëse më ngadalë se më parë. Rritja e pagave po tejkalon gjithashtu inflacionin, duke çuar në rritjen e standardeve të jetesës. Në Holandë, e cila ka të dhënat më të përditësuara të kontinentit për tregun e punës, pagat e negociuara nga qendra u rritën me 7% në korrik, dyfishi i ritmit të inflacionit. Pagat e negociuara nga Unioni janë po aq të forta në Gjermani. Megjithatë, Banka Qendrore Evropiane (BQE) ndihej mjaft e sigurt për të ulur normat e interesit në qershor dhe pritet ta bëjë këtë përsëri në shtator.
Me shpejtësi të plotë përpara, atëherë? Jo mjaftueshëm. Kontinenti përballet me një sërë rreziqesh – secila prej të cilave mund ta bëjë pamjen shumë më të zymtë. E para është se kërkesa nuk duket aq e shëndetshme sa mund të sugjerojnë shifrat e rritjes, siç ilustrohet nga industria e ndërtimit.
Qiratë po rriten në shumë nga qytetet më tërheqëse të Evropës: Athina, Berlini dhe Madridi po shohin të gjitha rritje prej rreth 10% në vit. Për më tepër, normat e interesit po bien, gjë që duhet të rrisë çmimet e pronave. Megjithatë, besimi i ndërtuesve të shtëpive është tani në nivelin më të ulët që ka qenë këtë vit, për arsye që nuk janë menjëherë të qarta.
Rritja e të ardhurave duhet gjithashtu të nxisë konsumin. Megjithatë, në realitet, “ne nuk kemi patur rritje domethënëse në kërkesën reale të brendshme”, vëren Clemente De Lucia nga Deutsche Bank. Familjet kryesisht po i vendosin paratë shtesë nga pagat më të larta në llogaritë e tyre të kursimeve, shton ai. Me kalimin e kohës, një treg i ftohur i punës mund të zvogëlojë më tej dëshirën për të shpenzuar. Siç vëren Davide Oneglia nga ts Lombard, një zyrë konsulence, punësimi është dobësuar në shërbime, të cilat kanë qenë burimi kryesor i vendeve të punës në vitet e fundit.
Qeveritë nuk kanë gjasa të mbështesin kërkesat me shpenzimet e tyre shtesë. Gjermania edhe një herë pothuajse është copëtuar për shkak të ndërlikimeve ligjore të rregullave të saj të buxhetit të balancuar. Negociatat janë duke vazhduar, por rezultati ka të ngjarë të jetë shkurtimi i shpenzimeve. Ndërkohë, Franca dhe Italia janë të dyja në një “procedurë të deficitit të tepruar”, të cilën Komisioni Europian e rezervon për shkelësit më flagrantë të udhëzimeve të tij. Si e tillë, politika fiskale do të jetë një zvarritje e rritjes në vitet në vijim.
Shqetësimi tjetër ka të bëjë me një vend të vetëm: Gjermaninë. Ekonomia e saj mezi është rritur që nga viti 2019. Kohët e fundit, eksportet e saj ranë me 4.4% në qershor në bazë nominale, krahasuar me një vit më parë, dhe anketat tregojnë se do të vijojë edhe më keq. Kompanitë industriale që kanë dështuar të modernizohen tani përballen me një sfidë më të madhe nga Kina, pasi automjetet elektrike me kosto të ulët (EVS) dalin nga fabrikat e saj. Perspektivat afatgjata të Gjermanisë janë gjithashtu shqetësuese: përveç Lituanisë, asnjë vend në OECD nuk është i vendosur të humbasë më shumë punëtorë për daljen në pension, në krahasim me hyrjet e reja në fuqinë punëtore. Vendi është mjaft i madh saqë problemet e tij ekonomike do të zvarritin edhe rritjen e Evropës.
Partnerët tregtarë të kontinentit nuk do të vijnë në shpëtim. Kërkesa amerikane, megjithëse e lakmueshme, ka filluar të dobësohet dhe ekonomia e Kinës është në një rrëmujë, të cilën zyrtarët shpresojnë ta rregullojnë me subvencionet e prodhimit. Nëse Donald Trump zgjidhet president, luftërat tregtare – si transatlantike ashtu edhe midis Amerikës dhe Kinës – do ta përkeqësojnë situatën. Konflikti i Evropës me Kinën është tashmë në zhvillim e sipër, pasi vendi përgatitet të padisë BE-në në Organizatën Botërore të Tregtisë për rritjen e tarifave ndaj Evs.
Inflacioni në Evropë ka rënë në 2.5%, pak mbi objektivin e BQE-së dhe kontinenti ka gëzuar dy tremujorë radhazi rritjeje. Por politikëbërësit e eurozonës do të ishin të mençur nëse nuk do të gëzoheshin para kohe. Së pari duhen kapërcyer shumë rreziqe përpara se të fillojnë festimet. /The Economist