Një nga aleancat më të fuqishme në politikën amerikane duket se ka marrë fund.
Presidenti Donald Trump dhe Elon Musk patën një përplasje të ashpër në platformat e tyre përkatëse të mediave sociale të enjten, me presidentin që hodhi idenë e ndërprerjes së kontratave qeveritare të miliarderit të teknologjisë dhe Musk që “shpërtheu” duke pretenduar se emri i Trump ndodhet në të ashtuquajturat dosje Epstein.
Drama filloi kur Trump konfirmoi se marrëdhënia e tij me Musk ishte përkeqësuar, duke thënë se ishte “shumë i zhgënjyer” me miliarderin, pasi ky i fundit kishte kritikuar ashpër projektligjin kryesor të agjendës së brendshme të presidentit gjatë ditëve të fundit.
“Elon dhe unë kishim një marrëdhënie shumë të mirë. Nuk e di nëse do ta kemi më,” tha Trump për gazetarët në Zyrën Ovale, më pak se një javë pasi të dy shkëmbyen lavdërime publike ditën e fundit të Musk si punonjës special i qeverisë.
Pak më pas, Musk reagoi në platformën e tij X duke thënë se Trump nuk do ta kishte fituar zgjedhjet e vitit 2024 pa ndihmën e tij, një thumbim që duket se e zemëroi më tej presidentin dhe e përshkallëzoi ndjeshëm përplasjen që po zhvillohej në mediat sociale që secili prej tyre zotëron.
“Pa mua, Trump do të kishte humbur zgjedhjet, Demokratët do të kishin kontrollin e Dhomës dhe Republikanët do të ishin 51 me 49 në Senat,” shkroi Musk. “Çfarë mosmirënjohjeje.”
Musk kishte nisur konfliktin të martën, kur e quajti një projektligj gjigant republikan për taksat, shkurtime shpenzimesh, energji dhe kufirin “një neveri e shpifur”, për shkak të parashikimeve që do ta rrisë ndjeshëm deficitin. Projektligji u miratua me vështirësi në Dhomën e Përfaqësuesve muajin e kaluar dhe tani është në shqyrtim nga Senati. Musk është shprehur qartë se do të përpiqet ta rrëzojë ose të detyrojë ligjvënësit republikanë ta rishkruajnë.
Burime për CNN thonë se Trump dhe Musk nuk kanë folur që nga shpërthimi fillestar i këtij të fundit.
Ky përballje publike mes Trump dhe ish-donatorit të tij më të madh, “mikut të parë” dhe bashkëpunëtorit të ngushtë, shënon një ndarje të bujshme në zemër të pushtetit të administratës së dytë Trump. Presidenti i kishte dhënë Musk autorizime të gjera për të ndërmarrë reforma drastike përmes të ashtuquajturit Departament i Efiçencës Qeveritare për të transformuar madhësinë dhe funksionet e qeverisë federale, një mision që Musk e kishte ndjekur me sukses të ndryshueshëm.
Por marrëdhënia u prish shpejt pasi Musk kritikoi ashpër pikën më të rëndësishme të agjendës së Trump.
Situata u përkeqësua më tej gjatë pasdites. Trump kërcënoi se do të “pezullonte subvencionet dhe kontratat qeveritare për Elon”, një hap që mund të ketë pasoja të rënda për bizneset e tij dhe madje edhe për Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor.
Në përgjigje, Musk pretendoi, pa prova, se Trump “figuron në dosjet Epstein” dhe se kjo është “arsyeja e vërtetë” pse më shumë dokumente mbi financierin e diskredituar dhe pedofil nuk janë bërë publike. Ai nuk dha asnjë shpjegim se si mund të kishte pasur akses në dokumente që nuk janë publikuar ende.
Në mbrëmje, zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë Karoline Leavitt tha: “Ky është një episod i trishtuar nga Elon, i cili është i pakënaqur me Projektligjin e Madh dhe të Bukur sepse nuk përfshin politikat që ai dëshironte. Presidenti është i përqendruar në miratimin e këtij legjislacioni historik dhe në rikthimin e madhështisë së vendit.”
Një burim i afërt me çështjen tha se administrata ka publikuar tashmë dokumente të lidhura me Epstein ku figuron edhe emri i Trump, dhe e vuri në pikëpyetje pretendimin e Musk. Trump ka qenë mik me Epstein para dekadash, por nuk është akuzuar për ndonjë shkelje. Prokurorja e tij e përgjithshme ka thënë se Trump e ka udhëzuar që të rishikojë dokumentet dhe të sigurojë transparencë.
“Nëse Elon me të vërtetë mendonte se presidenti kishte lidhje më të thella me Epstein, pse kaloi gjashtë muaj duke u shoqëruar me të dhe tha se e donte ‘aq shumë sa një burrë heteroseksual mund të dojë një tjetër burrë’?”
Musk sulmoi gjithashtu politikën e tarifave të presidentit, duke thënë se “do të shkaktojë një recesion në gjysmën e dytë të këtij viti.”
Në një moment, ai madje mbështeti idenë për shkarkimin e presidentit dhe zëvendësimin e tij me zëvendëspresidentin JD Vance.
Trump reagoi me ton më të butë, duke thënë: “Nuk më shqetëson që Elon u kthye kundër meje, por duhet ta kishte bërë muaj më parë.” Më pas, ai refuzoi të merrte pyetje nga gazetarët gjatë një eventi me Urdhrin Vëllazëror të Policisë.
Këto deklarata tronditëse ngrenë pikëpyetje për të ardhmen e bizneseve të Musk dhe ndikimin e tij në zgjedhjet e ardhshme.
Musk, që ishte donatori më i madh i shpallur publikisht në zgjedhjet federale të vitit të kaluar, kishte premtuar miliona për kandidatët republikanë në 2026, por më vonë la të kuptohej se do ta zvogëlonte ndikimin e tij politik. Aksionet e Tesla ranë të enjten pas përplasjes me Trump, për më tepër duke vazhduar rënien pas lëvizjeve të mëparshme politike kontraverse të Musk.
Kërcënimi i Trump për ndërprerjen e kontratave qeveritare ndaj Musk mund të jetë shkatërrues për kompanitë e tij.
Pasojat e menjëhershme nënvizojnë rrezikun e madh që paraqet një “divorc” kaq i ashpër, si për individët e përfshirë ashtu edhe për vetë Partinë Republikane.
Edhe krahasimet me ndarje romantike nuk munguan. Shkrimtarja konservatore Ashley St. Clair, e cila ka pohuar se Musk është babai i fëmijës së saj, i shkroi Trump-it në X: “Nëse të duhet ndonjë këshillë për ndarje, më thuaj.”
Gjatë një paraqitjeje në Zyrën Ovale bashkë me kancelarin gjerman Friedrich Merz, Trump tha se arsyeja për pakënaqësinë e Musk ishte heqja e subvencioneve për makinat elektrike që favorizonin Tesla-n.
“Elon nuk kishte asnjë problem me ligjin, derisa doli nga administrata,” tha Trump.
Megjithatë, ai dha shenja se krisja kishte nisur më herët.
“Elon po humbiste durimin. E kërkova vetë që të largohej. I hoqa mandatin për makinat elektrike, që i detyronte të gjithë të blinin makina që askush nuk i donte (dhe ai e dinte prej muajsh që do ta bëja!), dhe ai thjesht çmendet!” shkroi Trump në Truth Social. Musk reagoi duke e quajtur deklaratën “gënjeshtër të pastër.”
Në postime të tjera, Musk mohoi se kishte njohuri për përmbajtjen e ligjit më parë dhe theksoi se kundërshtimi i tij nuk ka të bëjë me subvencionet për EV-të.
“Mbajini subvencionet për EV-të dhe energjinë diellore, edhe pse ato për naftë dhe gaz nuk preken (shumë e padrejtë!!), por hiqni atë MALET me SHPENZIME TË NDYRA në ligj,” shkroi ai në një tjetër postim. “Në historinë e qytetërimit nuk ka pasur kurrë një ligj që të jetë edhe i madh edhe i bukur. Ose ke një ligj të madh e të shëmtuar, ose një të hollë e të bukur. E hollë dhe e bukur është zgjidhja.”
Një strateg republikan që ka punuar ngushtë me Musk mohoi që qëndrimi i tij të jetë vetëm për shkak të subvencioneve për EV-të, duke thënë për CNN se Musk është me të vërtetë i shqetësuar për rritjen e deficitit – arsye që ai ka përmendur publikisht disa herë.
Zyra e Buxhetit të Kongresit (CBO) ka vlerësuar se projektligji do të shtojë deficitin me rreth 2.4 trilionë dollarë për shkak të uljes së madhe të taksave.
Më vonë, Musk dukej se ishte i hapur për pajtim, duke shpërndarë postime që shpresonin se kjo përplasje nuk do ta dëmtonte përfundimisht marrëdhënien e tyre.
Nga Zyrja Ovale, Trump kujtoi kohët e fushatës kur Musk e mbështeti fort dhe kontribuoi të paktën 250 milionë dollarë për përpjekjet e rizgjedhjes së tij në vitin 2024.
“Elon më mbështeti shumë. Madje doli dhe të bënte fushatë për mua. Mendoj se do ta fitoja gjithsesi. Susie do të thoshte që do ta fitoja Pensilvaninë lehtë gjithsesi,” tha Trump, duke iu referuar shefes së stafit, Susie Ëiles.
Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë thanë se Trump ka qenë i habitur dhe i zhgënjyer nga kritikat e ashpra të Musk ndaj projektligjit.
“Presidenti e respekton Musk dhe në të vërtetë e simpatizon. Nuk ka dashur të flasë publikisht kundër tij për shkak të kësaj marrëdhënieje,” tha një zyrtar.
Por qëndrimi i Trump po ndryshon pas serisë së postimeve të Musk, veçanërisht pas atij ku ai tha: “Pa mua, Trump do t’i kishte humbur zgjedhjet.”
Gjatë takimit me Merz, Trump mbajti një ton më të moderuar, por aludoi për një “sindromë të çrregullimit nga Trump” (Trump derangement syndrome).
“Njerëzit largohen nga administrata ime dhe më vonë ose më përqafojnë, ose bëhen armiqësorë. Nuk e di pse. E quajnë sindromë anti-Trump, besoj. Por e kemi parë edhe me të tjerë.”
Pavarësisht përplasjeve, një simbol i miqësisë mbeti në Shtëpinë e Bardhë: sedani i kuq Tesla që Trump bleu në një event për të promovuar biznesin e Musk ishte ende i parkuar në rrugicë të enjten në mbrëmje.
Marrë nga CNN, përktheu në shqip dhe redaktoi Media Ditari