Bashkimi Evropian po përpiqet t’i japë jetë sërish një praktike financiare që lidhet ngushtë me shkaktimin e krizës financiare të vitit 2008, në përpjekje për të nxitur huadhënien nga bankat drejt ekonomisë.
Të martën, Komisioni Evropian do të publikojë një paketë legjislative që synon të ringjallë industrinë e “sekuritizimit”, pasi ligjet e rrepta të pas-krizës pothuajse e kishin zhdukur përdorimin e kësaj praktike në bllok.
Sekuritizimi është një praktikë ku bankat ripaketojnë dhe rishesin borxhet, një proces që u shpjegua famshëm nga aktorja Margot Robbie në një vaskë në filmin The Big Short. Ky inxhiniering financiar u lejon bankave të zhvendosin disa asete jashtë bilanceve të tyre, duke u krijuar hapësirë për të dhënë më shumë kredi të reja.
Gjatë bumit të huadhënieve përpara vitit 2008, bankat amerikane shisnin huatë më të rrezikshme “subprime” investitorëve në të gjithë botën. Kur flluska e tregut të banesave në SHBA plasi dhe huamarrësit dështuan masivisht në pagesa, shpërtheu një krizë financiare globale.
Tani Brukseli dëshiron të zbusë rregullat që rregullojnë këtë praktikë, që do të thotë se bankat do të kenë nevojë të rezervojnë më pak kapital kundrejt huave që tregtojnë, si dhe do të lehtësohen kërkesat për kontroll dhe raportim. Por Komisioni këmbëngul se do të mbeten mjaftueshëm mekanizma mbrojtës për të parandaluar një përsëritje të vitit 2008.
Një treg i vogël
Tregu evropian është i vogël krahasuar me tregjet e tjera në botë: ai është tkurrur nga rreth 2 trilionë euro në kulmin para krizës, në 1.2 trilionë euro aktualisht. Tregu amerikan është rritur nga 11.3 trilionë dollarë (9.76 trilionë euro) në vitin 2008 në 13.7 trilionë dollarë (11.83 trilionë euro) sot — duke shtyrë zyrtarë të lartë të Komisionit ta quajnë sekuritizimin një “mjet të nënshfrytëzuar në Evropë”.
Raporte të rëndësishme politike nga figura si ish-kryeministrat italianë Enrico Letta dhe Mario Draghi, për mënyrën se si të ringjallet ekonomia e dobësuar e bllokut, kanë kërkuar rikthimin e sekuritizimit në BE për të nxitur huadhënien bankare ndaj bizneseve. Shtytja për sekuritizimin është pjesë e një plani më të gjerë të Komisionit për të nxitur një kulturë investimi në bllok dhe për të rikthyer rritjen ekonomike.
Qeveri si ajo e Francës dhe Gjermanisë kanë lobuar fuqishëm për zbutjen e rregullave, pasi kjo do të ndihmonte sektorët e tyre bankarë, ndërsa ministrat e financave dhe krerët e qeverive i kanë kërkuar të gjithë Komisionit që të rikthejë këtë treg — duke e bërë atë një prioritet politik për Presidenten e Komisionit, Ursula von der Leyen, kur ajo u rizgjodh vitin e kaluar.
Bankat do të jenë shumë të kënaqura me rikthimin e kësaj praktike në Evropë — veçanërisht sepse mbajtja e më pak kapitali kundrejt rrezikut nga sekuritizimet do t’u japë atyre më shumë likuiditet për të vepruar.
Jo të gjithë janë të bindur
Komisioni shpreson që kjo do të përkthehet në më shumë hua të disponueshme nga bankat — por të tjerë nuk janë të bindur.
OJQ-ja Finance Watch tha se sekuritizimet “nuk do të kanalizojnë kapitalin aty ku nevojitet më shumë” sepse “ato përbëhen nga lloji i gabuar i huave dhe përdoren në mënyrën e gabuar.”
OJQ-ja argumentoi se “bankat nuk janë të detyruara të përdorin të ashtuquajturin ‘kapital të liruar’ për të mbështetur huatë në pjesët prodhuese të ekonomisë,” dhe se paratë shtesë shpesh përdoren për të përmbushur kërkesat rregullatore ose për të rritur fitimet e aksionarëve përmes dividendëve apo blerjeve të aksioneve.
Mbikëqyrësit kryesorë të bankave në degën mbikëqyrëse të Bankës Qendrore Evropiane paralajmëruan se ulja e kërkesave për kapital bankar në përpjekje për të nxitur tregun e sekuritizimit “nuk do të ofrojë stimuj të mëtejshëm për transferimin e rreziqeve jashtë sektorit bankar dhe do të sillte devijime të mëtejshme nga standardet ndërkombëtare.”
BQE gjithashtu i bëri thirrje Komisionit të mësojë “nga mësimet e krizës financiare globale, kur sekuritizimet e errëta dhe komplekse çuan në marrje të tepruar rreziku,” duke paralajmëruar se BE-ja duhet të “sigurojë që sekuritizimi të mos krijojë një levë të tepruar në sistemin financiar duke fryrë flluska asetesh dhe duke fshehur rreziqet në bilancet bankare.”/Politico.com
Përktheu dhe redaktoi në shqip, Media Ditari